بررسی اثر کاربرد باکتری های محرک رشد و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات زراعی و محتوای اسانس بومادران در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر باکتری های محرک رشد و اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی بر گیاه بومادران، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال (1398 و 1399) در یک مزرعه آزمایشی در شهرستان باشت از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا شد. تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در دو سطح تنش خشکی و عدم تنش خشکی و فاکتورهای فرعی شامل محلول پاشی با اسید سالیسیلیک در دو سطح شاهد (محلول پاشی با آب مقطر) و محلول پاشی با اسید سالیسیلیک (400 میلی گرم در لیتر) و استفاده از باکتری های محرک رشد در چهار سطح شاهد (عدم تلقیح با باکتری)، تلقیح با باکتری سودوموناس، تلقیح با باکتری ازتوباکتر و تلقیح با هر دو باکتری به ترتیب به پلات های اصلی و فرعی اختصاص داده شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد اثر سال، تنش خشکی، باکتری، اسید سالیسیلیک و برهمکنش اثر تنش خشکی × اسید سالیسیلیک × باکتری بر صفات ارتفاع بوته، عملکرد ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک و محتوای اسانس معنی دار بود. میانگین عملکرد گل در سال اول 45/731 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به سال دوم اختلاف معنی داری داشت. بیشترین ارتفاع بوته (94/65 سانتی متر) در تیمار کاربرد ازتوباکتر و اسید سالیسیلیک در شرایط آبیاری به‎دست آمد. این در حالی است که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی بیشترین وزن هزار دانه (29/0 و 23/0 گرم)، عملکرد گل (1389 و 492 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (8634 و 4106 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (09/16 و 99/11 درصد)، محتوای اسانس (41/1 و 80/0 درصد) و عملکرد اسانس (77/1 و 54/19 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاربرد همزمان دو باکتری و اسید سالیسیلیک به دست آمد که با سایر تیمارها تفاوت معنی داری نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد اگرچه تنش خشکی موجب کاهش معنی دار تمام صفات بویژه عملکرد گل، محتوای و عملکرد اسانس شد، کاربرد باکتری های محرک رشد و یا اسید سالیسیلیک بویژه در تیمار کاربرد همزمان دو باکتری و اسید سالیسیلیک باعث کاهش قابل توجه خسارت تنش خشکی بر عملکرد گل، محتوای و عملکرد اسانس در مقایسه با شاهد شد.