کنترل ساختاری در زایش آهن و اورانیم در منطقه کوه باخرز، شرق معدن سنگان، استان خراسان رضوی

کوه باخرز در شمال شرق شهر سنگان در پایانه شرقی گسل درونه قرار گرفته است. آهن در این منطقه به صورت گسترده تحت تاثیر نفوذ توده های گرانیتوئیدی ائوسن بالایی تا الیگوسن زیرین درون واحد دگرگون شده رسوبی به شکل اسکارن و گرمابی شکل گرفته اند. بررسی ساختاری رگه ها، شکستگی ها، مکانیزم حرکتی گسل ها، جابه جایی واحدها حاکی از دو نوع رژیم زمین ساختی فشارشی در راستای N070 و N350 می باشد. اولین مرحله کانی سازی در راستای شمال شرق- جنوب غرب در پهنه گسل فرزنه (N040) رخ داده است. در بخش شمالی و میانی این گسل دو پهنه برشی- کششی ایجاد شده که باعث صعود سیالات آهن دار و کانی سازی آهن نوع گرمابی در بخش شمالی (معدن فرزنه) و کانی سازی آهن نوع اسکارنی در بخش میانی (معدن جو) شده است. در مرحله بعد تلاقی دو گسل فرزنه و سم آهنی (N300) منجر به ایجاد پهنه برشی- کششی و صعود سیالات آهن دار و کانی سازی آهن نوع اسکارنی- گرمابی در معدن سم آهنی گردیده است. در نهایت در بخش جنوبی گسل فرزنه، اورانیم در یک پهنه گسلی با طول تقریبی 2 کیلومتر، درون واحد اسکارنی ته نشست کرده است. تغییر رژیم زمین ساختی و ایجاد فضای مناسب در پهنه های برشی- کششی باعث تسهیل جریان سیالات، اسکارن زایی و نهشت آهن و اورانیم در فازهای مجزا و جهات مختلف شده است. مطالعات ساختاری کمک موثری در استخراج بهینه ذخایر معدنی و شناسایی منابع جدید خواهد داشت.