ارزیابی قابلیت فرونشست زمین به روش Weights-of-Evidence (مطالعه ی موردی شهرکرج)

فرونشست زمین در مناطق شهری به سازه ها، جاده ها، خطوط آهن، لوله ها، سیستم های فاضلاب و چاه ها آسیب واردمی کند و تعیین پتانسیل آن اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش استعداد فرونشست زمین در شهر کرج به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل وزن نشانگر (WoE) مدلسازی شده است. بدین منظور نقشه ی فاکتورهای موثر بر فرونشست شامل شیب، ضخامت آبرفت، تغییرات سطح سفره ی آب زیرزمینی، لایه ای بودن آبخوان و اندازه ی ذرات و نفوذپذیری تهیه و با مقادیر ثبت شده ی فرونشست مقایسه شده و وزن تاثیر هریک تعیین گردید. درنهایت از تلفیق اثر این فاکتورها، نقشه ی شاخص پتانسیل مخاطره ی فرونشست (SI) تعیین شده و به کمک منحنی نرخ موفقیت (SRC) پهنه بندی شد. براین اساس، پنج پهنه از نظر حساسیت به فرونشست از بسیارحساس تا حساسیت بسیار کم مشخص گردید. به منظور تعیین کارایی مدل WoE به کمک منحنی SRC مشخص شد نقشه ی پیش بینی حساسیت به فرونشست، 93/64 درصد از واقعیت زمینی را پوشش داده است. نتایج نشان داد، لایه ای بودن آبخوان، تاثیر مثبتی در ایجاد فرونشست دارد. بیشترین تاثیر نفوذپذیری برفرونشست مربوط به آبرفت هایی با نفوذپذیری به نسبت خوب و دارای مقداری ذرات ریزدانه می باشد که با وزن نهایی 3/72، در بین طبقات مختلف تمامی پارامترها، بیشترین وزن را دارد و به نظر می رسد یکی از شرط های لازم برای رخ داد فرونشست است. از لحاظ ضخامت آبرفت، بیشترین میزان فرونشست در آبرفت های ضخیم (بیش از 200 متر) اتفاق افتاده است. به علاوه، مناطقی که بیش از نیم متر در سال افت متوسط آب زیرزمینی داشته اند نیز موثرین طبقه ی نوسانات سطح سفره بر پدیده ی فرونشست بوده اند. همچنین شیب های کمتر از دو درجه، مستعدترین شرایط شیب برای بروز فرونشست می باشد. بنابرنتایج، بسیاری از مناطق کرج در برابر مخاطره ی فرونشست به نسبت ایمنند ولی استعداد این مخاطره در جنوب و جنوب غرب شهر بالا و نیازمند توجه ویژه در مدیریت شهری است.