جایگاه منظومه‏ های تاریخی در تاریخ نگاری صفویه و توصیف ویژگی‏ های تاریخ نگارانه آن ها

از دوره مغول به بعد، سرایش منظومه‏های تاریخی به شیوه شاهنامه و اسکندرنامه رونق گرفت. از جمله در دوره صفویه، تعداد درخور توجهی از متون تاریخی در همین‏گونه ادبی به ‏وجود آمد. شاهنامه‏های تاریخی عصر صفوی بسیاری از ویژگی‏های این گونه از متون تاریخی را از دوره‏های قبل به ارث برد. در عین حال، به ‏دلیل ویژگی‏های خاص عصر حکومت صفوی، این آثار نسبت به دوره‏های پیش دارای تفاوت‏ها و تمایزهایی است. این نوشتار، که به شیوه توصیفی تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‏ای انجام پذیرفته، به بررسی منظومه‏های تاریخی درباره سلسله صفویه و سروده‏شده در این عصر می‏پردازد. این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی منظومه‏های تاریخی این دوره و بیان ویژگی‏های آن ها، به جایگاه و اهمیت محتوای تاریخی این منظومه‏ها در تاریخ نگاری عصر صفویه بپردازد. نه منظومه تاریخی عصر صفویه که در این پژوهش بررسی شده است، از حیث محتوایی، عمدتا به برخی اقدامات و شرح بعضی جنگ های شاهان معاصر سرایندگان پرداخته‏اند. با توجه به انگیزه سرایندگان برای جاودانه و پرآوازه ‏کردن نام شاهان مد نظر و وقایع تاریخی مرتبط با آن ها، این آثار را می‏توان سروده‏هایی برای خوشایند حاکمان وقت تلقی کرد. با وجود این، منظومه‏های تاریخی این دوره، به‏واسطه داشتن برخی داده‏های دست اول تاریخی پیرامون برخی وقایع و موضوعات دوره صفویه و کمک به تایید یا اصلاح اطلاعات منابع تاریخی منثور و پر کردن برخی خلاهای اطلاعاتی، از اهمیت خاصی برخوردارند.