تدوین راهبرد مدیریتی به کمک روش نوین ارزیابی آسیب پذیری و مدل DPSIR در بوم سازگان تالابی (مطالعه تالاب امیرکلایه لاهیجان)

تغییرات دو دهه اخیر تالاب امیر کلایه تاثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد آن تالاب گذاشته است. بر همین اساس، در این پژوهش به ارائه برنامه راهبردی توسعه حفاظت محیط زیست تالاب امیرکلایه با استفاده از مدل DPSIR پرداخته شده است. پس از ارزیابی آسیب پذیری ارزش های تالاب نسبت به تهدیدهای منطقه، راهبردهای مدیریتی تعیین گردید. برای رسیدن به این امر پس از بازدید میدانی، مصاحبه با کارشناسان و تکمیل پرسشنامه توسط متخصصین، نیروهای محرکه، فشار، وضعیت، اثر و پاسخ محیط، شناسایی شدند. سپس در قالب جدول های ماتریس ارزیابی ارزش ها نمره دهی و وزن دهی گردید و براساس چارچوب نیروهای محرکه، فشار، وضعیت، اثرات و پاسخ های احتمالی تجزیه و تحلیل گردید. براساس نتایج حاصل در تالاب امیرکلایه 5 نیروی محرکه اصلی، 14 عامل فشار، 15 عامل وضعیت، 7 عامل اثر و 11 عامل پاسخ شناسایی گردید. بیش ترین تاثیرات تهدیدات در ارزش های اکولوژیک بر پرندگان تالابی و کم ترین تاثیرات تهدیدات بر گیاهان خشک زی است. در حیطه ارزش هیدرولوژیکی، بیش ترین تهدید در کاهش کیفیت و کدورت آب و کم ترین تهدید در نگه داشت آب در دوره کم آبی تالاب است. در حیطه ارزش های اقتصادی بیش ترین تهدید در ورود پساب کشاورزی و صید بی رویه و کم ترین تاثیر در زنبورداری است، همچنین کاهش کارکرد منطقه شکار و صید ممنوع تالاب از نظر اجتماعی مهم ترین اثر آسیب پذیری را داراست. نتایج حاصل از این پژوهش را می توان مبنایی برای اولویت بندی فعالیت های مدیریتی تالاب امیرکلایه دانست. همچنین روش ارزیابی آسیب پذیری و چارچوب DPSIR مورد استفاده در این تحقیق می تواند به درک روابط میان عملکردهای تالاب و خدمات حاصل از آنها کمک کند.