بررسی تاثیر وسایل الکترونیکی بر رشد مهارت های زبانی، شناختی و حرکتی کودکان و نوپایان در مراکز بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

در سال های اخیر سن کودکان استفاده کننده از وسایل دیجیتال و رسانه های تصویری مانند تلویزیون با کاهش همراه است. مواجهه طولانی با این وسایل می تواند بر رشد شناختی، زبانی و مهارتهای حرکتی کودکان و نوپایان تاثیرگذار باشد. لذا این مطالعه با هدف تعیین و تاثیر استفاده از وسایل الکترونیکی بر رشد مهارت های زبانی، شناختی و حرکتی کودکان و نوپایان در مراکز بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

مطالعه حاضر از نوع تحلیلی بود که به صورت مقطعی در طول سال های 1400-1399 در مراکز بهداشت جنوب، شهرری و اسلام شهر دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. جامعه پژوهش در این مطالعه شامل تعداد 306 کودک در گروه های سنی 18 ماه تا 30 ماه بود. تعیین حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از روش  Krejcie & Morgan به تعداد 169 نفر در 6 گروه سنی، انجام شد. ابزار این پژوهش را پرسشنامه های رشد کودک(Ages and Stages Questionnaires; ASQ) و فهرست واژگان MacArthur-Bates تشکیل می داد که روایی صوری و محتوی آن تایید گردید. پیش از انجام آزمون های آماری، نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف (Kolmogorov-Smirnov; KS) در سطح خطای 0/05
 

بین مدت زمان استفاده از وسایل الکترونیکی و مشاهده تلویزیون در گروه های سنی مختلف، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. هم چنین بین رشد حرکات ظریف و درشت، رشد ارتباطی و مهارت زبانی و رشد شخصیتی- اجتماعی کودکان و نوپایان در گروه سنی 18 ماهه با استفاده از وسایل الکترونیکی همبستگی معکوس گزارش گردید (0/979-=r و 0/004=P). از سوی دیگر بین گروه های سنی 20، 24، 27 و30 ماه کودکان و نوپایان با مدت زمان اشتغال والدین همبستگی معکوس به دست آمد (0/767-=r و 0/045=P و 0/988=r و 0/002=P و 0/833-=r و 0/031=P). بین میزان تحصیلات والدین با رشد رفتار شخصی، اجتماعی و شناختی و حرکتی کودکان در سنین 27 و 30 ماهگی نیز همبستگی مثبت نشان داده شد (0/767=r و 0/045=P و 0/988=r و 0/002=P و 0/568=r و 0/041=P).

سه عامل تماشای تلویزیون استفاده از وسایل الکترونیکی، وضعیت اشتغال و میزان تحصیلات والدین بر روی حیطه تکاملی کودکان و نوپایان در گروه های سنی مختلف تاثیرگذار است. لذا محدودیت در زمینه استفاده کودکان و نوپایان بویژه در سنین زیر 24 ماه از این نوع وسایل و حضور والدین در کنار کودکان و نوپایان خود و کاهش مدت زمان اشتغال آن ها و کسب آموزش های به روز و متناسب، بر رشد حرکتی، ذهنی و شناختی کودکان و نوپایان تاثیر به سزایی دارد.