تاثیر محلول پاشی پوترسین بر برخی ویژگی های رشد، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی ترخون (Artemisia dracunculus L.) تحت تنش خشکی

ترخون یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که خواص دارویی مختلفی دارد و به عنوان طعم دهنده در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد. تنش خشکی بر طیف وسیعی از خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان دارویی موثر است. با این حال، کاربرد برون زای مواد فعال اسمزی مانند پلی آمین ها به عنوان جایگزین مناسب برای مقابله با اثرات نامطلوب تنش های مختلف محیطی بر عملکرد گیاه در نظر گرفته شده است. با این وجود، اطلاعات کمی در مورد مکانیسم آن ها برای کاهش تنش خشکی وجود دارد. مطالعه حاضر به بررسی واکنش گیاهان ترخون به غلظت های مختلف پوترسین در شرایط تنش خشکی می پردازد.

این مطالعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه و به صورت گلدانی اجرا شد. پس از رشد گیاه در گلدان حاوی ماسه و خاک با نسبت 1:2، سه مرحله محلول پاشی (قبل از تنش، سه و شش هفته بعد از تنش) با تیمارهای آزمایشی در این پژوهش انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل خشکی (50، 70 و 90 درصد ظرفیت مزرعه) و محلول پاشی پوترسین با غلظت های صفر (محلول پاشی با آب مقطر)، 1/0 و 2/0 میلی مولار بود. صفات مورد ارزیابی شامل صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی (وزن خشک شاخه، طول ساقه، تعداد شاخه جانبی، طول ریشه، قطر ساقه، سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ) و فیتوشیمیایی (کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، نشت الکترولیت، محتوای پرولین و مالون دی آلدهید، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (SOD، CAT و APX) و درصد و عملکرد اسانس) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم فزار SAS نسخه 4/9 انجام گرفت.

نتایج نشان داد که محلول پاشی پوترسین باعث افزایش وزن خشک شاخه، طول ساقه و تعداد شاخه جانبی شد. بیشترین این شاخص ها بدون اختلاف معنی دار تحت ظرفیت زراعی 90 درصد به دست آمد. گیاهان رشد یافته تحت ظرفیت زراعی 90 درصد بیشترین قطر ساقه (59/35 میلی متر) و سطح برگ (89/62 سانتی متر مربع) را داشتند. تحت ظرفیت زراعی 50 درصد محلول پاشی پوترسین 2/0 میلی مولار باعث افزایش محتوای کلروفیل a ، b و کل به ترتیب میزان 03/29، 76/11 و 91/22 درصد نسبت به شاهد شد. همچنین نتایج نشان داد که محلول پاشی پوترسین موجب افزایش محتوای نسبی آب و کاهش نشت الکترولیت در گیاهان تنش دیده شد. محتوای پرولین و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی نیز تحت تاثیر پوترسین بهبود یافت. ظرفیت زراعی 50 درصد بدون محلول پاشی پوترسین بیشترین درصد اسانس (58/2 درصد) را در گیاهان ترخون بوجود آورد.

به طور کلی محلول پاشی پوترسین (2/0 میلی مولار) از طریق افزایش رنگیزه های فتوسنتزی و خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند به عنوان یک راهکار مفید و عملی برای بهبود زیست توده و مقابله به تنش خشکی در گیاه دارویی ترخون مورد استفاده قرار گیرد.