تحزب و سرمایه معنوی در ایران بعد از انقلاب

هدف پژوهش حاضر بررسی تحزب و سرمایه معنوی در ایران بعد از انقلاب است. در این راستا، با روش توصیفی و تحلیل محتوای کیفی، میزان تاثیر عنصر دین به مثابه سرمایه معنوی در عملکرد احزاب و تشکل های سیاسی ایران در مقطع زمانی دهه اول انقلاب و با تاکید بر سه تشکل سیاسی، حزب جمهوری اسلامی، جامعه روحانیت مبارز تهران و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. به رغم آنکه موسسین احزاب مورد اشاره به نحو شعارگونه و به شدت، بر جانمایی دین و آموزه های آن در محتوا و بندهای متعدد مرامنامه و اساسنامه هایشان تاکید و توجه نموده اند، لکن به دلیل آنکه نگاه شان به دین به مثابه ایدئولوژی بوده، به اقتضای چنین فهمی از دین، این مفهوم، انعکاس مورد انتظار و لازم را در عملکرد احزاب مورد بررسی نیافته است و عینیت اختلاف آراء و تشتت در دیدگاه ها که بعضا به انحلال و یا انشعاب در آنان منجر شده است، موید بی تاثیری دین و آموزه های آن در عملکردشان می باشد. درحالی که چنانچه دین به عنوان سرمایه ی معنوی تلقی و به کار گرفته می شد، تربیت انسان های صادق اخلاقی، امین و... موضوعیت می یافت، دین صرفا ابزاری برای کسب قدرت نبوده و درخدمت تربیت جامعه اخلاقی قرار می گرفت و نیز مبنایی برای تولید و تربیت انسان های اخلاقی و پاکدست در نظر گرفته می شد.