ماهیت اختیار معامله گزینشی و تحلیل فقهی آن: گامی به سوی توسعه ابزارهای مالی اسلامی

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ماهیت اختیار معامله گزینشی و تحلیل فقهی آن در چارچوب اصول و مبانی اسلامی است. اختیار معامله گزینشی، یک نوع اختیار معامله است که به دارنده اش این امکان را می دهد که در زمان مشخصی در آینده تصمیم بگیرد که قرارداد به صورت اختیار خرید یا اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ سررسید مشخص اعمال شود. در این پژوهش، پس از تبیین ماهیت اختیار معامله گزینشی، با استفاده از روش تحلیل اجتهادی مرسوم در بررسی ابزارهای مالی اسلامی، تلاش دارد تا مشروعیت این ابزار مالی نوین را در چارچوب اصول فقه اسلامی بررسی کند. در این راستا، از دو رویکرد اصلی استفاده شده است: نخست، رویکرد ایجابی که مبتنی بر اصول "اصاله الزوم" و "اصاله الصحه" است و دوم، رویکرد تطبیقی که به بررسی انطباق شرایط اختیار معامله گزینشی با سایر عقود شرعی نظیر بیع و صلح می پردازد. مقاله همچنین به بررسی شبهات و چالش های فقهی مرتبط با این نوع معامله پرداخته و با تحلیل دقیق استدلال های موافق و مخالف، امکان مشروعیت آن را در چارچوب شریعت اسلامی مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج حاکی از آن است که اختیار معامله گزینشی، باتوجه به ویژگی ها و شرایط خاص خود، می تواند در چارچوب عقودی همچون بیع حق، عقد صلح، عقد جعاله و شرط ابتدایی مشروعیت می یابد و قابلیت معامله در بازارهای سرمایه اسلامی را دارد.