بازشناسی لیبرالیسم

هارولد لاسکی در مقدمه کتاب «ظهور لیبرالیسم اروپایی» گفته است: «طی چهار قرن گذشته، لیبرالیسم آموزه برجسته تمدن غرب بوده است» (آربلاستر، 1377، 6). لیبرالیسم، چیزی بیش از یک مجموعه ارزشی است. ارزش های آن بر پایه متافیزیکی خاص خود استوار نبوده، بلکه بر بنیاد نظریه ای از ماهیت انسان و جامعه قرار دارد (آربلاستر، 1377، 17). لیبرالیسم مانند رقیبش، سوسیالیسم، هم نظریه و آموزه است و هم برنامه و عمل (بوردو، 1383، 13). در واقع، امروزه لیبرالیسم به مثابه نوعی ایدئولوژی یا اصول اخلاقی، با گسترشی وسیع، وجود دارد (آربلاستر، 1377، 5). بی گمان، لیبرالیسم فلسفه نیز هست، اما به مثابه اصل ساماندهی روابط اجتماعی است که به طور کامل جلوه می کند. لیبرالیسم در حوزه اجتماع است که معنای کامل خود را باز می یابد و به طور عینی در روابط فرد با هم نوعانش خود می نماید (بوردو، 1383، 13 و14). باید افزود که لیبرالیسم یک نظریه سیاسی و یک فن نظامی نیز هست؛ همچنین مجموعه ای از اعتقادهای سیاسی، و نیز ماشین جنگی کاپیتالیسم که مرزها را نادیده می گیرد یا آنها را تغییر می دهد. (گاراندو، 1383، 9).