موانع ارتباط بین پزشک و بیمار از دیدگاه پزشکان عمومی شهر مشهد، سال 1381

برقراری ارتباط موثر بین پزشک و بیمار موجب رضایتمندی و افزایش اعتماد بیمار به پزشک و اجرای دستورات پزشک می گردد و علاوه بر تداوم مراجعات، تمایل بیمار را به مشارکت در امر تصمیم گیری های تشخیصی و درمانی افزایش می دهد. لذا این پژوهش به منظور بررسی موانع ارتباط پزشک و بیماراز دیدگاه پزشکان عمومی شهر مشهد در سال 1381 در مشهد انجام گردید.
در این مطالعه توصیفی، جهت جمع آوری اطلاعات با 50 نفر از پزشکان شاغل در مراکز بهداشتی درمانی مصاحبه تلفنی انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل مشخصات فردی، نظرسنجی در مورد عملکرد پزشکان عمومی در سطح شهر مشهد و بررسی عملکرد پزشکان مراکز بود. پزشکان به تک تک سؤالات بین صفر تا ده نمره دادند. پس از جمع امتیازها، نمره بر مبنای 100 و میانگین نمره عملکرد پزشکان محاسبه و عملکرد آنان در سه سطح طبقه بندی شد. همچنین از پزشکان درخواست گردید تا موقعیت فضای فیزیکی و امکانات اتاق انتظار و اتاق معاینه مرکز بهداشتی درمانی خود را ارزیابی و نظرات خود را در رابطه با عوامل مؤثر بر ارتباط پزشک و بیمار و همچنین موانع موجود در برقراری ارتباط مؤثر اعلام نمایند. اطلاعات بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری تی استیودنت، کای دو، من ویتنی و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمره عملکرد پزشکان در مراکز بهداشتی درمانی (9 78) بود. کمترین امتیاز مربوط به جلب مشارکت بیمار در تصمیم گیری تشخیصی درمانی (8/1 5/6) و آموزش نحوه مصرف دارو و عوارض احتمالی آن (6/13/7) بود. بین رضایت شغلی و نمره عملکرد پزشکان در برقراری ارتباط با بیمار (001/0= p)، بین وضعیت تاهل پزشکان مراکز و میزان توجه آنان به سبک زندگی بیمار و آموزش رفتارهای بهداشتی (02/0= p)، بین رضایت شغلی پزشک و گوش دادن یا توجه دقیق به صحبتهای بیمار (02/0= p) و بین سن پزشک و میزان جلب مشارکت بیمار در امر تصمیم گیری های تشخیصی و درمانی (03/0= p) ارتباط معنی داری مشاهده شد. 72درصد پزشکان سن بیمار و 84درصد آنان جنس بیمار را در برقراری ارتباط مؤثر می دانستند.
نتیجه گیری و پیشنهاد: با توجه به یافته های پژوهش مهمترین موانع ارتباط پزشک با بیمار در مراکز بهداشتی درمانی شامل نبود انگیزه و عدم رضایت شغلی پزشکان، نامطلوب بودن فضای فیزیکی و موقعیت اتاق انتظار به ویژه اتاق معاینه، عدم توجه جلب به مشارکت بیمار در تصمیم گیری های تشخیصی و درمانی می باشد. به منظور درک عمیق تر موانع ارتباط پزشک با بیمار پیشنهاد می شود میزان انطباق نقطه نظرات پزشکان مراکز با نظرات بیماران مقایسه گردد.