بررسی اثر رادیوتراپی لگن بر روی مقادیر سرمی آنتی ژن اختصاصی پروستاتدر بیمارانی که به علت بدخیمی های لگنی غیر سرطان پروستات تحت رادیوتراپی قرار گرفته اند

آنتی ژن خاص پروستات (PSA) مهمترین تومور مارکر از نظر تشخیص و غربالگری، مرحله بندی تومور، تعیین میزان باقیمانده تومور پس از انجام عمل پروستاتکتومی رادیکال و بررسی پاسخ سرطان پروستات به رادیوگرافی به شمار می رود. هدف از مطالعه تعیین اثر رادیوتراپی روی میزان PSA در بیمارانی که هیچ گونه نشانه بالینی از بیماری پروستات ندارند، بوده است.
مطالعه حاضر در فاصله زمانی بین مهرماه 1382 لغایت بهمن ماه 1383 در بخش رادیوتراپی انکولوژی بیمارستان امام حسین انجام شد. سطح سرمی PSA با استفاده از روش رادیوایمونواسی (RIA) اندازه گیری شد و مقادیر به دست آمده از دو گروه با استفاده از آزمون تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
مقادیر سرمی PSA در 50 بیمار که به دلیل بدخیمی های لگن غیر از سرطان پروستات مورد رادیوتراپی لگن قرار گرفته بودند (با دوز 45 تا 65 گری) اندازه گیری شد و با مقادیر سرمی PSA در 64 مرد سالم (گروه شاهد) که از نظر سنی با گروه بیماران همسان شده بودند و همچنین هیچ سابقه ای از سرطان پروستات یا رادیوتراپی لگن نداشتند مقایسه شد. متوسط میزان PSA در گروه رادیوتراپی شده کمتر از گروه شاهد بود. ([P=0.0091] 1.32 در برابر 0.87).
با توجه به مطالعه انجام شده می توان دریافت که رادیوتراپی منجر به کاهش دایمی تولید PSA در غده پروستات می شود ولی میزان آن را به صفر نمی رساند و سطح PSA در حد قابل اندازه گیری باقی می ماند. بنابراین در هنگام تفسیر میزان PSA در بیماران مبتلا به سرطان پروستات پس از انجام رادیوتراپی باید نقش سلول های پروستاتیک سالم (و در عین حال تحت تابش قرار گرفته) را در تولید بخشی از PSA سرمی قابل اندازه گیری مد نظر قرار داد و از تکیه کردن بر مقادیر PSA سرمی پس از عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال (0.0-0.2 ng/ml) اجتناب کرد.