متغیرها و شاخصه های جریان شناسی سیاسی

برای ورود به مباحث سیاسی و مسایل جامعه شناسی سیاسی، نمی توان از موضوع جریانات سیاسی، خصوصا در قرن اخیر غفلت نمود، زیرا بخشی از منازعات سیاسی، بلکه عمده بازی های سیاسی توسط جریان های سیاسی صورت می پذیرد. آنچه که در ادبیات سیاسی ایران به شدت مغفول مانده است، ارایه الگویی برای شناخت جریانات سیاسی است. منابع موجود نگاهی توصیفی به پیدایش و فعالیت های جریانات سیاسی داشته اند، بدون اینکه در یک قالب بندی منطقی و عملی به ارزیابی و اندازه گیری آن تشکل ها بپردازند و تنها در برخی منابع به برخی از متغیرهای مربوط به تشکل ها پرداخته شده است. نوشتار حاضر نه تنها برای جریان شناسی متغیرهای مهم و ضروری را بر می شمارد: (از پیدایش و عوامل موثر بر شکل گیری گروه گرفته، تا منابع قدرت و مشروعیت گروه و...) بلکه برای هریک از متغیرها شاخصه هایی را بر می شمارد که براساس آنها به صورت مقایسه ای می توان هر گروه و حزب سیاسی را بدقت ارزیابی نمود. این الگو کمک می کند تا در شناخت جریان های سیاسی تا حد بالایی از دخالت نگرش ها و ارزش های تحلیل گر جلوگیری شود.