نگاهی به نسخه ها و طبعهای رساله گلستان هنر

گلستان هنر قاضی احمد قمی از رساله های دوره صفویه درباره خطاطان و نقاشان و آداب و افزارهای خط و نقاشی است. این رساله را از آن جهت مهم شمرده اند که در زمره نخستین تاریخ نامه های هنر در ایران است. سالهاست که ترجمه روسی و انگلیسی گلستان هنر منتشر شده و مورخان هنر ایران در سرتاسر جهان بدانها استناد کرده اند. نسخه ای از گلستان هنر نیز به زبان فارسی، اما تنها با تکیه بر یک نسخه و بدون تصحیح انتقادی، به کوشش احمد سهیلی خوانساری و با مقدمه مفصل و تحقیقات او، افزون بر سی سال پیش منتشر و بارها تجدید چاپ شده است. با آنکه محققان در صحت همه مطالب گلستان هنر متفق نیستند، این کتاب همچنان از مهم ترین اسناد تاریخ هنر ایران است. جای آن است که اکنون پس از گذشت بیش از شش دهه از انتشار ترجمه روسی، نزدیک به پنج دهه از ترجمه انگلیسی، و بیش از سه دهه از نخستین طبع گلستان هنر به فارسی، طبعی انتقادی از این کتاب منتشر شود. برای فراهم آوردن مقدمه و تبیین ضرورت چنین کاری، نویسنده این مقاله پیشینه موضوع و اقوال محققان ایرانی درباره این کتاب را گردآوری و تدوین کرده است.