بازرگان اصفهان در هند گورکانی، احوال و آثار معماری علی اکبر اصفهانی در هند

در سال 1056ق، شاه جهان گورکانی بازرگانی ایرانی به نام علی اکبر اصفهانی را که در هند به تجارت اسب و جواهر اشتغال داشت، به حکومت بنادر کمبایه و سورت در غرب هند گماشت. علی اکبر در زمان حکومت خود بر این شهرها مسجد فتح را در کمبایه بنیاد کرد. در معماری این مسجد به جای پیروی از سنت معماری گورکانی، از شیوه های رایج معماری بومی غرب هند استفاده شد. دیوارهای خشتی، ستونهای چوبی استوار بر پاستون سنگی و محرابها و منبر و کتیبه هایی از جنس مرمر عناصر اصلی این مسجد را تشکیل می دهد، که همگی ریشه در سنتهای معماری غرب هند دارد. تزیینات ظریف و فراوان مسجد فتح ضعف آن را در برابر عظمت سایر مساجد، به ویژه مسجد جامع کمبایه، جبران می کرد. بررسی ها نشان می دهد که بازرگانان مسلمان از حدود قرن چهارم هجری با مناطق غربی هند روابط تجاری داشتند. در طول چند قرن، بازرگانان ایرانی بناهای متعددی در هند ساختند. انتصاب علی اکبر به چنین مقامی بی سابقه نبود؛ بسیاری از این بازرگانان به منصبهای بالای دیوانی رسیدند.