بررسی فقهی تضمین پیشه وران در سده های نخست هجری

با رواج طبقه پیشه وران به عنوان یک نهاد اجتماعی مستقل که در سرزمینهایی چون عراق و ایران شناخته شده بود و ارایه خدماتشان به شکل گسترده، روابط معاملی میان پیشه وران و مشتریان در قالب «اجاره خدمات» تحلیل گردید. نظریه حضرت علی (ع) درباره «اجیر مشترک» که مصداق بارز آن پیشه ور بود، و به مساله ضمان و مسوولیت ناشی از خسارتهای وارد آمده بر کالا مربوط می شد مبدا تحولی شکلی و محتوایی بود که از دوره آغازین فقه تا دوره گسترش آن محافل فقهی را تحت تاثیر خود داشت.در دوره های بعد، فقی هان در تحلیلی فقهی از این مساله به ادله ای چون «مصلحت»، «استحسان» و «سد ذریعه» و نیز «قاعده اتلاف» استناد جستند. نگارندگان با بررسی تاریخی روایات پر شمار بر جای مانده درباره این مساله در سده های 2 و 3 ق.، نخست فقه بومی و آرای فقی هان امصار در این دوره را مورد بررسی قرار داده اند و سپس با طبقه بندی روایات منقول از اهل بیت (ع)، سعی در ارایه یک نظام منسجم حقوقی از آنها دارند.