روش های پیشگیری از بارداری در بیماران با دریچه مصنوعی قلب در مرکز قلب شهید رجایی

در بیماران دارای دریچه مصنوعی قلب، جهت جلوگیری از عوارض ترومبوآمبولی به داروهای ضد انعقاد نیاز می باشد. اما علیرغم مصرف این داروها حملات ترومبوآمبولی همواره در این بیماران دیده می شود. به علت وجود حالت افزایش انعقادپذیری خون در حین حاملگی خطر ترومبوز دریچه مصنوعی افزایش می یابد. ادامه مصرف وارفارین در طی حاملگی و یا جایگزین نمودن آن با هپارین می تواند مخاطراتی برای جنین و مادر داشته باشد؛ لذا در زنان در سنین باروری با دریچه مصنوعی، توصیه عمومی پیشگیری از بارداری است. هدف از انجام این مطالعه تعیین بهترین روش های پیشگیری از بارداری در بیماران با دریچه مصنوعی مکانیکی قلب می باشد.
در این مطالعه توصیفی که در مرکز قلب شهید رجایی و در نیمه اول سال 1383 انجام شد 155 بیمار زن متاهل با سابقه عمل جراحی تعویض دریچه مکانیکی قلب در سنین باروری در طی سال های 82-1353 مورد مطالعه قرار گرفتند. برای هر بیمار پرسشنامه ای مشتمل بر مشخصات فردی، تاریخچه باروری قبل و بعد از عمل جراحی و تاریخچه بیماری و جراحی بر اساس اطلاعات خود بیمار و پرونده پزشکی وی توسط یک پژوهشگر تکمیل شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
بیماران در فاصله سنی 55-24 سال (با میانگین 6.09±39.67 سال) قرار داشتند. شایعترین عمل جراحی در این بیماران تعویض دریچه میترال (4/57%)، دریچه آئورت و میترال (2/23%) و تعویض دریچه آئورت به تنهایی (2/14%) بود. 9% بیماران سابقه حاملگی قبل از عمل جراحی قلب نداشتند اما 91% آنها 8-1 حاملگی را تجربه کرده بودند. 5/35% زنان تحت عمل بستن لوله بعد از عمل جراحی قلب قرار گرفته و 8/16% همسرشان تحت عمل وازکتومی قرار گرفته بود. 5/33% روش طبیعی، 7/9% کاندوم، 9% IUD، 2.6% قرص های پیشگیری از بارداری، 3/1% پروژسترون تزریقی، 5/4% هیسترکتومی و 5/4% هیچگونه روش پیشگیری نداشتند. 4/17% بیماران از دو روش پیشگیری در طی دوران بعد از عمل جراحی قلب استفاده می کردند. 38 نفر (5/24%) از بیماران بعد از عمل جراحی قلب تجربه 5-1 حاملگی را داشتند که 9/57% حاملگی ناخواسته بود. 82/81% حاملگی های ناخواسته در گروه زنان استفاده کننده از روش طبیعی و 09/9% در گروه مصرف کنندگان IUD و 09/9% در گروه مصرف کنندگان کاندوم رخ داده بود.
با توجه به درصد حاملگی ناخواسته مشاهده شده در این مطالعه و خطراتی که حاملگی در این بیماران مادر و جنین را تهدید می کند، آموزش و استفاده از مطمئن ترین روش های پیشگیری که بستن لوله در زن یا وازکتومی همسر می باشد بعد از عمل جراحی جهت بیماران فوق توصیه می گردد.