مسئولیت نیابتی در حوادث رانندگی

مسوولیت مدنی هنگامی تحقق می یابد که شخصی مرتکب فعل یا ترک فعل زیان باری شده باشد. گاهی بدون این که شخص خود مرتکب فعل یا ترک فعل زیان باری شده باشد، در قبال فعل یا ترک فعل زیان بار دیگری مسوولیت مدنی دارد. این نوع مسوولیت تحت عنوان مسوولیت نیابتی مطرح شده است. در حوادث رانندگی این مسوولیت هنگامی مطرح می گردد که فردی، وسیله نقلیه خود را در اختیار دیگری قرار دهد و منجر به حادثه زیان باری شود. این سوال به وجود می آید آیا می توان دارنده وسیله نقلیه را در قبال خسارات وارده به زیان دیده مسوول تلقی کرد. در پاسخ این سوال سه راه حل مطرح شده است: 1- هنگامی که بین دارنده و راننده رابطه خادم و مخدومی یا کارگر و کارفرمایی برقرار باشد، این نوع مسوولیت تحقق می یابد. 2- در کلیه مواردی که دارنده، وسیله نقلیه خود را در اختیار دیگری قرار می دهد، اعم از این که راننده، کارگر یا خادم او باشد یا این که چنین رابطه ای بین آن ها برقرار نباشد، این رابطه را برقرار فرض کرده و دارنده وسیله نقلیه را مسوول می دانند. 3- اساسا چنین مسوولیتی را در حوادث رانندگی مورد توجه قرار نداده و نپذیرفته اند. کشور ما جزء دسته سوم قرار می گیرد.