نمایش جنسیت در سینمای ایران

سینما به عنوان یکی از ابزارهای مهم اجتماعی سازی در دنیای مدرن، با بازنمایی الگوها و هنجارهای جنسیتی حاکم بر زندگی اجتماعی در قالب اجراهای نمایش گونه، عملا نقش برسازنده و بازتولید کننده این هنجارها را در زندگی اجتماعی امروزی بر عهده دارد. همچنین سینما به خاطر امکانات ویژه اش برای نمایش مناسبات مربوط به جنسیت، حوزه ای مطلوب برای مطالعات جنسیتی فراهم می کند. در این مطالعه، هدف اصلی بررسی تصویری است که سینمای پس ازانقلاب از روابط جنسیتی به مخاطبان ارائه می دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که نابرابری های جنسیتی چگونه در کنش متقابل بازیگران زن و مرد در فیلم های سینمایی پس از انقلاب برساخته می شود. چارچوب نظری این مقاله، براساس رویکرد نظری و الگوهای تحلیلی جامعه شناس بزرگ و صاحب سبک، ایروینگ گافمن درباره نمایش جنسیت در رسانه های بصری شکل گرفته است. مقاله حاضر ضمن معرفی اندیشه های بدیع و نبوغ آمیز گافمن درباره جنسیت و نمایش های جنسیتی می کوشد با استفاده از روش تحلیل محتوا، مفاهیم و الگوهای تحلیل بصری گافمن را در تحلیل تصاویر سینمایی به کار بگیرد. یافته های پژوهش ضمن تایید وجود معنادار نمایش های جنسیتی مناسکی شده در فیلم های سینمایی پس از انقلاب در قالب الگوهای تحلیل بصری مطرح شده توسط گافمن، بیانگر برساخت و بازتولید الگوها و هنجارهای جنسیتی سنتی در سینمای ایران هستند. فیلم های سینمایی ایرانی با بازنمایی تصویری فرامناسکی شده از نابرابری های جنسیتی در جامعه، در جهت برساخت و بازتولید این نابرابری ها گام برمی دارند. آنها از طریق مناسکی کردن فرمانبری و کم ارزش جلوه دادن زنان نسبت به مردان، برتری یک جنس بر جنس دیگر را به نمایش می گذارند و ارزش ها و هنجارهای جنسیتی سنتی را تایید و تثبیت می کنند و این همه غالبا از طریق اجرای مناسک فرودستی و فرادستی در کنش متقابل بازیگران زن و مرد در فیلم ها رخ می دهد.