عقلگرایی

نویسنده در این مقاله با بررسی واژه عقلگرایی، آن‏رادر عرصه‏ های مختلف، نظیر عصر روشنگری،کلام و تجربه ‏گروی بررسی کرده‏ است. برای اینکه خواننده بصیرت بیشتری نسبت‏به جهان ‏بینی عقلگرایی پیدا کند از مباحثی نظیر تصورات فطری، اصول فکری، جدال با تجربه‏ گروی، معرفت و معرفت‏شناسی دکارت، سنت دکارتی، علم و روش علمی و وجوهر و علیت ‏بحث‏ شده است. از ریشه لاتینی Ratio ، به معنای عقل، برای اشاره به ‏جهان‏ بینی ها و نهضتهای فکری گوناگون به‏ کار رفته است که مهمترین آنها، جهان‏بینی یا برنامه فلسفی‏ ای است که بر توانایی عقل پیشینی برای دریافت‏ حقایق اساسی عالم تاکید دارد و از این رو مایل است ‏به علوم طبیعی همچون مشغله ‏ای اساسا پیشین بنگرد. هرچند فلسفه هایی که در این عنوان عام می‏ گنجند در دوره‏ های گوناگون به منصه ظهور رسیده‏ اند، اما روح عقلگرایی به این‏ معنا به طور اخص یادآور فلاسفه معینی‏ ازقرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم ‏است که ‏مهمترین آنان دکارت، اسپینوزا، ولایب‏نی ترند. این نوع عقلگرایی موضوع ‏مورد بحث این مقاله است. با وجوداین ‏دو کاربرد دیگر این اصطلاح را باید بازشناخت.