زیست شناسی قارچ Magnaporthe salvinii عامل بیماری پوسیدگی ساقه برنج در گیلان

برای روشن شدن چرخه زندگی و نحوه بقای قارچ Magnoporthe salvinii، عامل بیماری پوسیدگی ساقه برنج در مزارع گیلان، تحقیقی طی سالهای 73 و 74 انجام گردید. بر اساس مشاهدات مکرر معلوم شد که قارچ در خزانه های آلوده به اسکلروتیوم (سختینه) باعث بروز آلودگی روی غلافهای خارجی برگ نشاهای کاملا رشد کرده، می گردد. در شرایط استان گیلان، فعالیت قارچ در مزرعه از اواخر اردیبهشت ماه، در مرحهل پنجه زنی گیاه و حتی کمی قبل از آن شروع می شود. در این هنگام سختینه های شناور در سطح آب باعث آلوده شدن غلافهای خارجی برگ در سطح تماس با آب می گردند و قارچ به تدریج غلافهای درونی تر را آلوده نموده به بافت ساقه نفوذ می کند. ساقه های آلوده در نزدیک طوقه، سیاه، پوسیده و سست می شوند و بعد از تشکیل خوشه و با پر شدن دانه، براحتی با وزش باد و بارش اندک باران ورس می کنند. در انتهای فصل رشد که یگاه به طرف خشک شدن می رود سختینه های قارچ در بافت خشکیده خارجی ترین غلاف برگ و درون ساقه تشکیل می شوند. همچنین بوته های آلوده کوتاه تر از بوته های سالم بوده و بعلت ضعیف بودن ریشه به راحتی از خاک کنده می شوند. با کشت قطعات مختلف ساقه روی محیط غذایی PDA معلوم شد که پیشروی قارچ در طول ساقه حداکثر تا اواسط میانگره سوم به طرف خوشه است و قارچ ریشه و طوقه را آلوده نمی کند بر اساس آزمایشی که در تشتک های پلاستیکی و در شرایط طبیعی انجام گردید، سختینه ها به مدت 10 - 8 ماه قدرت جوانه زنی خود را در خاک به خوبی حفظ کردند. سختینه ها هنگام آلوده کردن گیاه بعد از تندش، آپرسوریم (apperssorium) تولید می نمایند. در آزمایشگاه این آپرسوریوم ها از نظر شکل ورنگ متفاوت بوده و به رنگ زیتونی بودند. با نمونه برداری های مکرر از مزارع آلوده، پریتسیومها با تلاقی دادن جدایه های تک کنیدیوم شده قارچ روی ساقه های بریده و سترون برنج درون فلاسک های ارلن مایر و محیط Sach''s agar درون تشتک های پتری بدست آمدند. در این آزمایش از 13 جدایه استفاده شد و پس از 78 تلاقی حدود 50% آنها منتهی به تولید پریتسیوم شدند. پریتسیومها 7 - 6 روز پس از تلاقی تک کنیدی ها شروع به تشکیل کرده و طی 16 روز کامل شدند.