زبان شناسی و تحلیل گفتمان

این مقاله شرایط پیدایش تحلیل گفتمان در زبان شناسی را بررسی می کند، یعنی در رشته ای که در چارچوب ساخت گرایی شکل گرفته و همواره دستور زبان را بر کلمه و متن مقدم داشته است. سختی و بی انعطافی میراث زبان شناسی ساخت گرا و نارسائی های آشکار آن در پرداختن به روابط متن با فرهنگ و سوبژکتیویته، با مراجعه به نظریه های پساساخت گرا و فمینیستی و پویشهای تامل گری و نوشوندگی بی وقفه آنها تا حدی قابل جبران است. دستاوردهای مهم مایکل هالیدی برای زبان شناسی به تاکید بیشتر بر متن و مقدم شمردن آن بر کلمه یا جمله به عنوان واحد اساسی زبان انجامیده است. سودمندی بسیاری از فنون نشئت گرفته از انواع گوناگون تحلیل گفتمان زبان شناختی و نیز مراوده پرثمر با سایر رشته ها (خصوصا فلسفه و جامعه شناسی) خاطرنشان می شود و مباحث کنونی همچون مادیت گفتمان، حالات چندگانه متن بودگی و مسئله ضعف تامل گری در زبان شناسی یعنی ناکامی در زیر سؤال بردن بسیاری از مقوله های زبان شناختی، جامعه شناختی و فلسفی مورد استفاده آن، بررسی می شود.