هگل، وضع مجامع افلاطون و کانت مطالعه ای تطبیقی در باب دیالکتیک و فرایند خودآگاهی

اثر حاضر برآن است تا فرآیند دیالکتیک و خودآگاهی را در نزد فیلسوفانی چون افلاطون،ارسطو،کانت،فیخته،شلینگ و هگل مورد بررسی قرار دهد. آن چه بر سرتاسر این نوشتار سایه افکنده است، رویکرد هگل به مبحث دیالکتیک و خودآگاهی و انتقادهای او بر دیالکتیک مورد نظر فیلسوفان گذشته و تکمله هایی است که بدانها افزوده است. هگل در کتاب علم منطق و نیز دایر? المعارف علوم فلسفی تلاش می کند تا از یک سو یک جانبه گرایی فیخته و ارسطو و توجه صرف آن ها به عالم ذهن را با عینیت گرایی شلینگ و نیز منطق رواقی درهم آمیزد وبدین طریق میان اندیشه و هستی، یا اثبات و ثبوت پیوند برقرار کند. و از سوی دیگر با ارایه تفسیری افلاطونی از دیالتکتیک کانت، آنها را دو پایه تثلیث دیالکتیکی خود قرارمیدهد. هگل در ادامه بحث به تدریج به طرح نظریه خواجه و برده می پردازد و از این رهگذر پا به وادی شکاکیت می گذارد و آن را برون شدی از حالت «حرمان» یا «شعور اندوهبار» و گذار به مرحله دین میداند.