نظریه صلح دموکراتیک

هدف این نوشتار، بررسی نظریه صلح دموکراتیک از دیدگاه نظریه «مردم سالاری دینی» است. نظریه صلح دموکراتیک را کانت، فیلسوف برجسته آلمانی در سده هجدهم وارد مباحث علوم سیاسی نمود و سپس شومپیتر، اقتصاددان اتریشی در قرن بیستم از زاویه اقتصادی، آن را تایید نمود. با توسعه نظام دموکراسی لیبرال-سکولار در نیمه دوم قرن بیستم، توجه بیشتری به رابطه صلح و دموکراسی معطوف گردید. در این مقطع، گروه های بیشماری از اساتید علوم سیاسی با بکارگیری روش های گوناگون پژوهش های آماری، نظریه صلح گرایی دموکراتیک را تقویت نمودند.
قرائت محکم این نظریه که طرف داران اندکی دارد ادعا می کند که کشورهای دموکراتیک، اصولا در روابط خارجی خود، صلح جو هستند. بر پایه قرائت ضعیف، کشورهای دموکراتیک، تنها در روابط میان خود، گرایش به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات دارند. در عین حال این قرائت، اذعان می کند که کشورهای دموکراتیک، در روابط خود با کشورهای غیر دموکراتیک تفاوتی با کشورهای غیر دموکراتیک در صلح جویی ندارند.
در این مقاله، ضمن بررسی نقادانه نظریه صلح دموکراتیک، این اصل مطرح خواهد شد که استقرار فرهنگ احترام برابر متقابل میان دولت ها، عاملی کلیدی در برقراری صلح جهانی است؛ خواه در این مجموعه، دولت های مردم سالار سکولار باشند یا دولت های مردم سالار دینی. لذا تنها راه توسعه صلح بین المللی، دست برداشتن جامعه امنیتی غرب از این تصور عمومی است که فرهنگ خاص غیر دینی غربی با مولفه های مختلف آن بر سایر فرهنگ ها برتری دارد. این تصور دولت های غربی، منجر به انکار عملی اصل احترام برابر متقابل در تنظیم روابط میان غرب و غیر غرب شده و مانع اصلی بر سر راه توسعه صلح بین المللی است.