ویژگی های مهر در منظومه های حماسی ملی ایران

منظومه های حماسی ملی، بسیاری از آیینها و اعتقادات کهن ایرانی را دربر دارد که تصورات اقوام کهن را در مورد ایزدان خود نشان می دهد. بررسی و شناخت این آیینها گوشه ای از گذشته مذهبی و فرهنگی ما را روشن می کند؛از جمله آیینهایی که هزاران سال پیش اقوام ایرانی، هندی و برخی از اقوام دیگر به آن اعتقاد داشته اند،آیین مهر بوده که در راس این آیین، ایزدی به نام «مهر» قرار داشته است.
از مجموعه مطالبی که در «ریگ ودا» و اوستا در مورد «ایزدمهر» آمده است می توان نتیجه گرفت که این ایزد از کهن ترین ایزدان مورد پرستش اقوام هند و ایرانی، و از احترام بسیاری بهره مند بوده است.
در یشت دهم اوستا موسوم به «مهریشت»، که به «مهر» اختصاص دارد، ویژگی هایی از قبیل نافریفتنی، ده هزار چشم و هزارگوش، شهریاری و کی هان سالاری و دادورزی به این ایزد نسبت داده شده است. این ویژگی ها به گونه ای نهانی در منظومه های حماسی ملی ایران پراکنده است. در این جستار با بهره گیری از متون مذهبی کهن نظیر اوستا و پژوهشهای مهرپرستی به بررسی آنها در منظومه های مورد بحث پرداخته می شود.