روایت ودامنه زمانی روایت در قصه های مثنوی

هر پدیده نسبتا دامنه داری که دارای سیری پیش رونده باشد، ساختار روایی ساده ای را در بطن خود می پروراند. در این ساختار ساده گویی، عناصر تشکیل دهنده پدیده از نقطه A به سمت B، از Bبه سمت C و... حرکت می کنند؛ شبیه رشد تکاملی دانه تا مرحله درخت شدن و میوه دادن. آنچه به ساختاری پیش رونده و روایی شکل داستانی می بخشد، گشتارهایی است که از سوی نویسنده/ راوی بر پیکره موضوع تحمیل می شود؛ این گشتارها در توالی خطی- زمانی داستان قابل تحلیل اند. مقاله حاضر، در تحلیل ابعاد زمانی روایت داستانی، بر دو مدخل اصلی زمان روایت و دامنه زمانی روایت شدگی تاکید دارد: در مدخل نخست با سه گونه زمان تقویمی، زمان حسی و زمان روایت مواجه می شویم. در مدخل بعدی مقاله نیز، پنج محور کلی صحنه، گسترش، چکیده، حذف و زمان حال اخلاقی مطرح خواهد شد؛ توضیح اینکه ضمن تطبیق مباحث مطرح شده با نمونه هایی از رمانهای معاصر، در پایان هر مدخل، قصه هایی از مثنوی نیز، متناسب با موضوع، ارائه و تحلیل شده است.