اندازه گیری دوز جذبی مثانه و رکتوم در پرتودرمانی سرطان پروستات با روش دوزیمتری ترمولومینسانس

افزایش میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات مبین روند رشد این بیماری است؛ به طوری که سرطان پروستات دومین سرطان شایع بعد از سرطان ریه در مردان به شمار می رود. در پرتودرمانی سرطان پروستات، استفاده از روش های جدید در درمان موثر این بیماری نقش بسزایی داشته و باعث کاهش پرتوگیری بافت های سالم مجاور خواهد شد.
در حال حاضر در اکثر مراکز درمانی کشور، برای درمان سرطان پروستات از دستگا60 Co- (کبالت 60) با طراحی درمان دو بعدی استفاده می شود، که بررسی و تایید دوز رسیده به اندام بحرانی نظیر مثانه و رکتوم جهت جلوگیری از اثرات جانبی، ضروری می باشد؛ لذا در این بررسی، میزان دوز جذبی این اندام ها در پرتودرمانی سرطان پروستات اندازه گیری شد.
در این مطالعه تجربی، دوز رسیده به رکتوم و مثانه را در روش طراحی درمان دو بعدی در درمان سرطان پروستات بر روی فنتوم انسان گونه معادل بافت، با استفاده از دوزیمترهای TLD-100 اندازه گیری و با مقادیر محاسبه شده در طراحی، با استفاده از آزمون آماری T- test مقایسه شد. با استفاده از آزمونOne-sample Kolmogorov-Smirnov توزیع داده ها بررسی شد. نتایج با استفاده از نرم افزار آماریSPSS V.15 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این اندازه گیری مقدار دوز جذبی مثانه cGy 9/14± 8/236 و رکتوم cGy 5/17 ±3/257 به دست آمد. نتایج نشان می دهد که مقادیر دوز جذبی مثانه و رکتوم در اندازه گیری مستقیم در فنتوم، به طور معنی داری (05/0p-value <) بزرگ تر از مقادیر محاسبه شده دوز (مثانه cGy 2/2±4/162و رکتوم cGy 4/2±9/158) توسط نرم افزار طراحی درمان می باشد.
همان طور که یافته ها نشان می دهند، مقادیر دوز جذبی در مثانه و رکتوم نسبت به آنچه که توسط نرم افزار محاسبه می شوند، بزرگ تر است. در عمل، از آنجایی که در طراحی درمان دو بعدی فقط از یک برش CT-Scan جهت نقشه کشی استفاده می شود- در حالی که ناهمگنی های بافتی در بدن به صورت سه بعدی می باشند- لذا حجم هدف و نیز حجم اندام های در معرض خطر، به صورت تقریبی و غیر دقیق مورد محاسبه قرار گرفته که نهایتا موجب ایجاد خطا در محاسبه دوز جذبی بافت های مورد نظر می شود. همچنین اثرات مربوط به پراکندگی ناشی از این ناهمگونی ها به این خطا اضافه می شود.
بنابراین در طراحی درمان دوبعدی سرطان پروستات توجه به این نکته که دوز جذبی رکتوم و مثانه از مقادیر محاسبه شده برای آن ها توسط نرم افزار، به طور قابل ملاحظه ای بیشتر می باشد، ضروری است.