کانی شناسی و ژئوشیمی ایزوتوپ های پایدار سنگ های آتشفشانی دگرسان شده جنوب خاوری کاشان

سنگهای آتشفشانی زیردریایی موجود در مجموعه آتشفشانی-ته نشستی تتماج، در 25 کیلومتری جنوب خاوری شهرستان کاشان، دستخوش دگرسانی پروپلیتی نا یکنواخت و گسترده شده اند. بر پایه بررسی های صحرائی، سنگ شناختی و نتایج آنالیزهای XRD، سه زون دگرسان کلریتی-اپیدوتی، اپیدوتی، و هماتیتی در منطقه قابل تشخیص اند. کانی های ثانویه گرمابی در سنگهای آتشفشانی شامل آلبیت، اپیدوت، هماتیت، کلریت، کلسیت و کوارتز است. این کانی ها یا به صورت سودومورف جایگزین فنوکریستهای اولیه پلاژیوکلاز، آمفیبول، و پیروکسن شده اند و یا شکستگی ها و حفره-های گدازه ها را پر کرده اند. ترکیب ایزوتوپهای پایدار کلسیت های گرمابی زون دگرسانی کلریتی-اپیدوتی نشان می دهد که دامنه تغییرات O18δ شاره سازنده آن ها بین ‰2/9- تا ‰3/11- و C13δ آن ها از 02/2- تا 02/6 تغییر می کند. بنابراین شاره عامل دگرسانی به استثنای زون هماتیتی آب دریا است که با نفوذ به درون گدازه های داغ و چرخش شاره-ها در آن ها باعث شستشوی عناصری مانند آهن و منیزیم از گدازه ها و اضافه شدن عناصری مانند سدیم به آن ها شده است. بررسی های زمین- دماسنجی بر روی کلریت های دگرسان نشان می دهد که این کانی ها در دمای بین C ̊240 تا C ̊300 تشکیل شده اند. بر پایه این نتایج و با توجه به گستره دمای پایداری مجموعه کانی های همزیست با کلریت (از قبیل اپیدوت، اکتینولیت، کلسیت و کوارتز)، به نظر می رسد که سنگهای آتشفشانی منطقه تتماج در حد رخساره شیست سبز دگرسان شده اند.