دگرسانی کانی های سولفیدی درکانسار باریت-کالکوپیریت اردکان

در کانسار باریت اردکان، همراه با رگه های معدنی باریت دو گروه کانی های مس دار شناسایی شده اند. کانی های هیپوژن مس دار عبارتند از کالکوپیریت و کالکوزیت که پیریت آن را همراهی می کند، و کانی های سوپرژن عمدتا شامل سولفیدهای ثانوی مس (از قبیل کوولیت، یاروویت و آنیلیت) کربنات های مس دار (مالاکیت و آزوریت) و اکسیدهای مس (کوپریت) هستند. کالکوپیریت مهم ترین کانی مس دار است که به کانی های سوپرژن مس دار دگرسان شده است. پدیده تارنیش (کدر شدگی) به صورت هاله و رگچه هایی در طول درزها، شکستگی ها و مرز دانه های کالکوپیریت دیده می شود. این پدیده با رنگهای آبی پررنگ، آبی کم رنگ، صورتی، زرد و خاکستری تیره بر روی کالکوپیریت قابل مشاهده است. فازهای تشکیل دهنده تارنیش در کالکوپیریت به طریق SEM-EDXA مورد مطالعه قرار گرفته است. توالی دگرسانی کالکوپیریت طی فرآیند اکسایش به صورت زیر است: کالکوپیریت (2CuFeS)، کوولیت (CuS)، یاروویت (8S9Cu)، اسپیونکوپیت (28S39Cu)، گیریت (S6/1Cu) و آنیلیت (S75/1Cu). یعنی هوازدگی و اکسایش سبب ایجاد یک سری تغییرات از کالکوپیریت تا آنیلیت شده است. این تغییرات شامل تغییر کلی در نسبت Cu/Fe و نسبت Cu/S است که نتیجه نهایی این تعییرات تشکیل کانی های فقیر از آهن و گوگرد و غنی از مس است. طی هوازدگی کالکوپیریت به کوولیت، به طور هم آهنگ از میزان آهن کاسته شده و بر میزان مس افزوده شده است. با ادامه هوازدگی نسبت Cu/S از 9/0 در کوولیت به 12/1 در یاروویت، 45/1 در اسپیونکوپیت، 64/1 در گیریت و به 77/1 در آنیلیت افزایش یافته است. هوازدگی کالکوپیریت در کانسار باریت اردکان عمدتا به علت عملکرد واکنشهای پیلی است.