گونه شناسی رهیافت های تلفیقی در طراحی برنامه های درسی و دلالتهای کاربردی آن برای رشته اقتصاد

در گذشته، فلسفه آموزش و رویکردهای برنامه ریزی درسی صرفا به انتقال مجموعه ای از دانشی سازمان یافته یا ایجاد و ارتقای نظام ارزشی حاکم بر رفتارهای فرد و جامعه محدود می شد، به طوریکه طی چندین قرن و با کوشش های دانشگاه ها و مراکز جدید اغلب رشته های علمی از جمله اقتصاد، برنامه های درسی تخصصی و تک رشته ای به وجود آمد. اما امروزه، فلسفه آموزش و رویکردهای برنامه ریزی درسی را توسعه داده اند و از روش هایی جدید استفاده می کنند. در این روش ها، در فراسوی ساختار یک سویه نگر رشته های تخصصی، واقعیت ها و نیازهای دنیای جدید را جست وجو می کنند و جزئی نگری و محدودیت های تخصصی شدن و تقسیم علوم را، که در دهه های اخیر رایج بوده است، نقد می کنند. می توان این جریان را، «تلفیقی»» 2غیررشته ای» که در حوزه طراحی برنامه های درسی در رویکردهای به اصطلاح تجلی یافته است، در انواع رویکردهای درون رشته ای موازی 3، رویکرد میان رشته ای 4، رویکرد چندرشته ای 5، رویکرد چندرشته ای متقاطع 6، رویکرد چندرشته ای متکثر 7 و رویکرد فرارشته ای، در سه نوع افقی، قائم و مورب گونه شناسی کرد.
این مهم انکارناپذیر است که مسائل اقتصادی چندوجهی و چندبعدی است و دانش اقتصاد ماهیتا، دانشی تلفیقی از چند حوزه معرفتی علوم اقتصادی، جامعه شناسی، تاریخ، فلسفه، روان شناسی، حقوق و مباحث اخلاقی و هنجاری دینی است. با توجه به این نکته، پرواضح است که اولا، طراحی های آموزشی و برنامه های درسی این رشته نمی تواند فارغ از مباحث برنامه ریزی تلفیقی باشد. ثانیا، بلاشک بهره مندی از ظرفیتها و یافته های علمی و تجارب آموزشی این رویکردها می تواند سرعت تحول و نوآوری در برنامه های آموزشی را افزایش دهد و بالتبع، سرمایه های انسانی آن را مضاعف کند و توانمندی و کارآمدی این دانش را برای مواجهه با مسائل علمی ارتقا دهد.
در این مقاله، در پی آن هستیم که ضمن معرفی این رهیافت ها، با طراحی نمونه هایی ، امکان و دلالت های عملی استفاده از رهیافت های تلفیقی را در طراحی برنامه های درسی رشته اقتصاد و گرایش های تخصصی در مقاطع تکمیلی آن نشان دهیم؛ ا نشاءالله