مقایسه توانایی اسید آلی و نمک معدنی در سینتیک رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی در سری های غالب خاک های زراعی استان گلستان

سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی اهمیت زیادی در تامین پتاسیم مورد نیاز گیاهان، به ویژه در خاک های غنی از کانی های حاوی پتاسیم دارد. با توجه به این که تا به حال هیچ گونه پژوهشی درباره سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی در خاک های استان گلستان صورت نگرفته، بررسی سرعت رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی جهت مدیریت و استفاده صحیح از منابع خاکی ضروری به نظر می رسد. به این منظور، مطالعات آزمایشگاهی بر روی روند رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی در 12 سری غالب خاک های زراعی استان گلستان توسط اسیدهای آلی و کلرید کلسیم بر روی نمونه های اشباع شده با کلسیم در مدت زمان های 2 تا 1844 ساعت صورت گرفت. خاک های مختلف رفتارهای متفاوتی در عصاره گیری پی درپی توسط عصاره گیرها نشان دادند. اسید آلی به طور میانگین میزان پتاسیم بیشتری نسبت به کلرید کلسیم که یک نمک معدنی می باشد رهاسازی کرد. میانگین پتاسیم عصاره گیری شده توسط اسید اگزالیک 33/2 برابر میانگین پتاسیم عصاره گیری شده توسط کلرید کلسیم بود. رهاسازی پتاسیم در تمام خاک ها در مراحل اولیه سریع بود و در مراحل بعدی با سرعت کمتری تا پایان آزمایش ادامه یافت. با توجه به بالا بودن ضرایب تبیین و کم بودن خطای استاندارد برآورد، سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی توسط اسید آلی با معادلات الوویچ و پخشیدگی به خوبی توضیح داده شد و معادله های توانی، مرتبه اول و الوویچ رهاسازی با کلرید کلسیم را توجیه نمودند. با توجه به این که سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از معادلات مرتبه اول، الوویچ، پخشیدگی و توانی پیروی می کند، فرآیند آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاک ها می تواند متاثر از پدیده پخشیدگی باشد و به عبارت دیگر پخشیدگی پتاسیم به خارج توده کانی یا نواحی هوادیده، کنترل کننده سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی در این خاک ها می باشد.