مراحل رفتار تمیز کردن بین دندان بر اساس الگوی فرانظریه ای در دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر یزد

چکیده بیماری های دهان و دندان اثرات زیانباری را در دوران کودکی و سنین بالا دارند و10-5 درصد از کل هزینه های مراقبت بهداشتی را شامل می شود. الگوی فرانظریه ای، چگونگی و زمان مراحل تغییر رفتار را پیش بینی می کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین مراحل رفتار تمیزکردن بین دندان بر اساس الگوی فرانظریه ای در دانش آموزان دختر و پسر مقطع پیش دانشگاهی شهر یزد انجام شد.
پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی است که بر روی 361 نفر از دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر یزد که طی نمونه گیری خوشه ایاز 8 مدرسه انتخاب شدند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن تایید شده و شامل مشخصات دموگرافیک، سؤالات خودکارآمدی، موازنه تصمیم گیری (فواید درک شده و موانع درک شده) و مراحل تغییر رفتار تمیزکردن بین دندان بود، که به صورت خودگزارشی تکمیل و داده ها از طریق نرم افزارآماری SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
8/54% دختر و2/45% پسر با میانگین سنی 55/0±53/17سال در این مطالعه شرکت کردند. 50% (179 نفر) درمرحله پیش تفکر،3/5% (19 نفر) در تفکر، 1/24% (87 نفر) آمادگی، 6/8 % (31 نفر) عمل و 5/12% (45 نفر) در مرحله نگهداری رفتار تمیزکردن بین دندان بودند. مراحل تغییر با خودکارآمدی (33/0=r) و فواید درک شده (19/0=r) ارتباط مثبت و معنی دار و با موانع درک شده همبستگی معکوس و معنی داری (19/0r= -) داشت. سازه های خودکارآمدی، موانع و فواید درک شده رویهم رفته 15% از واریانس مراحل تغییر رفتار را پیش بینی کردند که در این میان خودکارآمدی (212/0=β) قویترین پیش بینی کننده بود.
یافته ها نشان داد که اکثر دانش آموزان در مرحله پیش تفکر بودند و احتمالا در آینده در معرض پوسیدگی دندان بیشتری قرار دارند، می توان از الگوی فرانظریه ای جهت تعیین استراتژی های مربوط به هر یک از مراحل تغییر رفتارخود مراقبتی دهان و دندان به منظور پیشرفت و نگهداری رفتار در مداخلات و برنامه های آموزشی استفاده کرد.