ساختار اقتصادی، اهداف سیاستی و نرخ سود بهینه در تورم هدف

بانک های مرکزی به منظور دستیابی به اهداف مختلف اقتصادی نظیر تورم مورد هدف، نرخ بهره را با توجه به ویژگی های ساختاری اقتصاد مورد توجه قرار می دهند. با توجه به اهمیت نرخ بهره در ساختار اقتصادی کشورها و وابستگی سایر متغیرهای کلان اقتصاد نظیر سطح تولید و اشتغال به رفتارهای نرخ بهره، نرخ بهره به عنوان یکی از ابزارهای اساسی سیاست پولی همواره مورد توجه سیاست گذاران پولی قرار گرفته است.
در این مقاله با توجه به ساختار اقتصاد ایران و بر اساس مدل پایه سونسن (1997)، نرخ بهره بهینه با توجه به دو هدف اساسی بانک مرکزی (تثبیت قیمت ها و تثیبت سطح تولید) محاسبه شده است. حل مدل با لحاظ برخی از فروض ساده کننده، نشان می دهد که نرخ بهره حقیقی بهینه تحت تاثیر شکاف بین نرخ تورم و تورم مورد هدف، شکاف تولید، وقفه تورم و برخی متغیرهای برونزا قرار می گیرد. تخمین معادلات مدل بر اساس داده های اقتصاد ایران برای دوره (1384-1353) نشان می دهد که تورم رابطه مثبت و معنادار با وقفه شکاف تولید و رابطه مثبت و معنادار با وقفه تورم دارد. همچنین شکاف تولید رابطه مثبت و معنادار با وقفه شکاف تولید، رابطه منفی و غیر معنادار با نرخ بهره حقیقی و رابطه منفی و معنادار با متغیرهای برونزا دارد.
تحمین مدل بهینه نرخ بهره بر اساس داده های اقتصاد ایران برای دوره (1384-1353) نیر گویای آن است که شکاف تولید اثر مثبت و معناداری بر روی نرخ بهره اسمی دارد، اثر متغیرهای برونزا (نرخ ارز و رشد نقدینگی) بر روی نرخ بهره اسمی مثبت و معنادار است و نرخ تورم مورد هدف اثر منفی و معناداری بر روی نرخ بهره اسمی دارد. همچنین نتایج نشان می دهد که اثر مثبت نرخ تورم و وقفه آن بر روی نرخ بهره اسمی معنادار نیست و این نتیجه گویای آن است که نرخ اسمی بهره در ایران بدون توجه به رفتار تورم و وقفه آن تعیین می شود. محاسبه نرخ های بهره بهینه برای دوره مورد مطالعه مؤید این ادعاست.