بررسی شیمی کانی کلریت به عنوان روشی در زمین دماسنجی دگرسانی گرمابی در نهشته سولفیدی قزل داش خوی، شمال باختری ایران

کانی های گروه کلریت دارای دامنه ی گسترده ای از ترکیب شیمیایی هستند که بازتابی از شرایط فیزیکوشیمیایی تبلور آن ها است. مدل محلول جامد (جانشینی کاتیونی) در شبکه بلوری کلریت به صورت موفقیت آمیزی در تعیین دمای تبلور این کانی در محیط های گوناگون زمین شناسی همچون نهشته های معدنی، دگرسانی های گرمابی، دگرگونی درجه ی پایین و دیاژنز توسط برخی از پژوهشگران به کار رفته است. در این پژوهش، از روش زمین دماسنجی کانی کلریت در تعیین دمای دگرسانی گرمابی و کانه زایی نهشته ی سولفید توده ای ناحیه قزل داش شمال باختر شهرستان خوی استفاده شده است. برای این کار، نمونه برداری سطحی و عمقی (از مغزه های حفاری) انجام گرفت و پس از بررسی های سنگ نگاری (میکروسکوپی) و کانی شناسی به روش پرتو ایکس (XRD)، تعداد 11 بلور کلریت که به بخش های مختلف سیستم دگرسانی وابسته اند، انتخاب و تجزیه شیمیایی نقطه ای با دستگاه ریزکاوالکترونی روی آن ها انجام گرفت. فرمول ساختاری کلریت های انتخابی بر مبنای تعداد 14 اکسیژن محاسبه شد. کلریت ها دارای تغییرات ترکیبی و جانشینی های اتمی مشخصی هستند که بازتابی از دمای تبلور آن هاست. تشکیل کلریت های موجود در بخش های گوناگون سنگ های کانه دار در گستره ی دمایی 318-368 درجه سانتی گراد، و برای کلریت های موجود در سنگ های دگرسان بی کانه 202-210 درجه سانتی گراد روی داده است. کلریت های با دمای بالا محتوی Si کمتری نسبت به کلریت های متبلور شده در دماهای پایین دارند.