شیوه ی زندگی معیوب: سازوکار، راه های پیشگیری و مقابله

افزایش وزن و چاقی به عنوان مهم ترین مساله ی بهداشتی قرن بیست و یکم به سرعت در کشورهای پیشرفته و شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه در حال پیشرفت است و به عنوان برجسته ترین بیماری که نیاز به پیشگیری فوری جهانی دارد، مطرح شده است.1،2 چاقی به تدریج در شهرهای کوچک و روستاهای کشورهای در حال توسعه افزایش پیدا کرده است.3 اگرچه چاقی عامل مهمی برای بروز پیشرفت بیماری های عمده ی غیرواگیر مانند بیماری های قلبی-عروقی و دیابت است، نشان داده شده که بیماران چاق مبتلا به بیماری عروقی قلب، نارسایی قلبی، سرطان و یا نارسایی کلیه پیش آگهی بهتری از افراد لاغر دارند که به نام پدیده اپیدمیولوژی معکوس [i] شناحته شده است.4 نقش تغذیه و رژیم غذایی در بروز چاقی و بیماری های عمده ی غیرواگیر شناخته شده است. مصرف زیاد مواد غذایی که امروزه در همه جا و در همه ی فصول در دسترس انسان است، به ویژه مصرف اضافی مواد غذایی با انرژی متراکم از عوامل مهم چاقی و بیماری های غیرواگیر هستند.5 مطالعه ی ملی قند و لیپید تهران نشان داده که اشکالات عمده ای در هرم غذایی ساکنان شهر تهران از نظر کمی و کیفی وجود دارد.6 هم چنین، کاهش فعالیت بدنی در بیشتر کشورهای جهان7 و نیز در ایران به وضوح مشهود است. مطالعه ی قند و لیپید تهران نشان داد که کمتر از 3/1 افراد دارای فعالیت بدنی متوسط و یا زیاد هستند و بقیه فعالیتی بیش از انجام کارهای روزمره ندارند.8 فعالیت فیزیکی به هر نوع حرکات عضلات بدن گفته می شود که با مصرف انرژی همراه باشد.9 افرادی که دارای فعالیت بدنی زیاد و نیز وضعیت قلبی-ریوی مناسب [ii] هستند، مرگ و میر کمتری دارند. افزایش هر یک MET [iii] 13% مرگ و میر را کاهش می دهد.10 شایان ذکر است که وضعیت قلبی- ریوی مناسب یکی از فرآورده های وضعیت فعالیت بدنی مناسب است، ابعاد دیگر فعالیت بدنی مطلوب عبارتند از افزایش قدرت عضلانی، انعطاف پذیری، تعادل و انطباق بخش های مختلف بدن.