تزئینات و کتیبه های دو مجموعه گوهرشاد هرات و مشهد

مسجد یکی از مهم ترین عناصر معماریدین اسلام محسوب می شود و مسلمانان صدر اسلام از آن نه تنها به عنوان مکان عبادت، بلکه از آن به عنوان مهم ترین مرکز تجمع و حل و فصل مسائل جامعه نیز استفاده می کردند. مسجد به مرور زمان به محلیبرایتجلی محتوا و روح اسلام بدل شد، چرا که هنرمندان می توانستند با هنرهایی چون خوشنویسی، نقاشی، کاشی کاری و غیره به تزیین آن بپردازند.
از دیگر سو، قرآن کریم به عنوان منبع الهام بخش هنرمندان بوده و آیاتقرآنیبهترینآموزایاخلاقی و اسلامی به شمار می آیند که می تواند در مسجد برای متذکر کردن مردم مورد استفاده قرار گیرند. لذا آیاتقرآنی و تزییناتی چون اسلیمی هایگیاهی و نقوش هندسی با هم در آمیختند و زیباترین و تفکر برانگیزترین آثار هنری را در مساجدی چون گوهرشاد مشهد و مصلی گوهرشاد هرات به نمایش گذاشتند.
بررسی دو مسجد گوهرشاد در هرات و مشهد، نشان می دهد که مسجد گوهرشاد مشهد از کاشی های معرق، معقلی و آجر به طور همزمان استفاده شده و رنگ آبی لاجوردی بیشترین کاربرد را داشته است. خط ثلث و نستعلیق به تزئینات مسجد شکل متفاوتی را بخشیده است. در مجموعه گوهرشاد هرات خط کوفی، نستعلیق و معقلی بیشترین کاربرد را داشته است و سورای فتح، واقعه و آیت الکرسی از جمله سورای مشترک دو مکان بوده است. به نظر می رسدغنایتزییناتاین دو مجموعه دارایاشتراکاتی بوده است اما غنایتزیینی و کتیبایقرآنی مسجد گوهرشاد بیشتر از مصلی گوهرشاد هرات است. روش تحقیقاین نوشتار تحلیلی و توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی است.
اهداف مقاله:1- شناخت مضامین، مفاهیم و خطوط به کاررفته در دو مجموعه گوهرشاد مشهد و هرات.
2- دستیابی به تفاوت ها و شباهت تزیینی و مضمونی خطوط دو مجموعه.
سئوالات مقاله:1-مفاهیم، مضامین و خطوط به کار رفته در کتیبه ها در هر دو مجموعه کدام است؟
2-تزیینات و کتیبایقرآنی دو مجموعه دارای چه نوع اشتراکات و افتراقی می باشند؟