ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز طالقان در دوره 1366 تا 1380

از آنجاکه زمین به عنوان یکی از نهاده های بخش تولید می باشد، نه تنها در اقتصاد کشاورزی و منابع طبیعی بلکه در اقتصاد کل کشور نقش به-سزایی دارد و توجه به زمین و تغییرات به وجود آمده در آن، امری ضروری است. در طی چند دهه اخیر تغییر کاربری اراضی تحت اثر عوامل محیطی و انسانی سبب بروز اثرات جدی بر محیط زیست، اقتصاد و اجتماع شده است. بنابراین داشتن اطلاع از نوع استفاده از اراضی و تغییرات آن در طی زمان از موارد مهم در برنامه ریزی و سیاست گذاری در کشور است. تحقیق حاضر به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز طالقان با استفاده از سنجش از دور و GISانجام شده است. بر این اساس از تصاویر چند زمان سنجده TM سال1987 و ETM + سال2000 نقشه های کاربری اراضی بر اساس پردازش رقومی حداکثر احتمال تهیه شد. سپس نقشه های کاربری اراضی به همراه اطلاعات زمینی وارد محیط GIS شدند و توسط برنامه تعیین تغییرات میزان و نوع تغییرات در کاربری اراضی در منطقه به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده روند تغییرات کاربری در برخی کاربری ها مانند اراضی رها شده و مراتع است. اراضی رها شده از 8 درصد به 16 درصد افزایش داشته و اراضی مرتعی با کاهش 11 درصدی بیشترین تغییرات را داشته اند. در باغات، اراضی کشاورزی آبی و دیم زار تغییرات کاربری اندک می باشد. نتایج حاکی آن است که در درجه اول استفاده از فناوری سنجش از دور به-همراه GIS می تواند قابلیت دستیابی به اطلاعات کاربری ارضی را ارتقاء دهد. البته به دلیل شباهت های موجود طیفی بین کاربری مرتع و اراضی رها شده لزوم اجرای روش های دقیق تر وجود دارد. از طرف دیگر با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین وضعیت جمعیتی و تغییرات کاربری اراضی می توان استنتاج نمود که روند تغییرات یافت شده می تواند معلولی از تغییرات جمعیتی باشد که نیاز به انجام تحقیقات بیشتر دارد. در نهایت با توجه به اینکه بیشتر تغییرات مربوط در تغییر مرتع به اراضی رها شده بوده است، بنابراین لزوم تمرکز فعالیت های مدیریت و اصلاح اراضی بر روی این نوع کاربری افزایش می یابد.