شناسایی هیبریدهای متحمل به خشکی در توتون ویرجینیا

تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل خسارت‎زا در به تولید محصول توتون در بیشتر مناطق دنیا، از جمله ایران می باشد. بنابراین شناسایی ارقام توتون متحمل به خشکی یک هدف مهم به شمار می رود. در سال های 1386- 1385، پانزده هیبرید توتون ویرجینیا، شامل 10 هیبرید داخلی و 5 هیبرید معرفی شده از طرف مراکز تحقیقاتی دیگر کشورها، در دو آزمایش جداگانه (تنش خشکی و بدون تنش) و در دو منطقه (مرکز تحقیقات توتون تیرتاش و رشت) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل به تنش (STI) و میانگین متوازن (Harm) بر مبنای عملکرد برگ خشک در شرایط آبی (Yp) و تنش (YS) محاسبه گردید. اختلاف بسیار معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه شاخص ها و عملکردهای آبی و تنش وجود داشت که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها است و انتخاب برای تحمل به خشکی را امکان پذیر می سازد. تحلیل همبستگی بین عملکرد برگ خشک توتون در شرایط آبی و تنش و شاخص های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص های MP، GMP و STI مناسب ترین شاخص ها برای غربال کردن ژنوتیپ های متحمل توتون می باشند. نمودار چند متغیره بای پلات گابریل نیز نشان داد که در منطقه تیرتاش، هیبریدهای K394×NC89، NC55 و NC89×Coker347 و در رشت هیبریدهای CC27 و Coker254×VE1 بیشترین عملکرد و بیشترین تحمل را به تنش خشکی دارند. توزیع ژنوتیپ ها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها به تنش خشکی را نشان داد.