تنوع صفات رویشی و زایشی برخی از ارقام گلابی (Pyrus communis L.) بومی ایران در شرایط آب و هوایی کرج

خصوصیات رویشی و زایشی سیزده رقم بومی کلکسیون ملی بر اساس دستور العمل ملی آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) ارزیابی شد. در بین صفات رویشی مورد نظر به ترتیب 5، 9 و 13 صفت به شکل درخت، شاخه های یکساله و برگ تعلق داشتند که 4، 5 و 9 صفت از گروه های فوق دارای تنوع بودند. از بین 11 و 29 صفت زایشی مربوط به گل و میوه نیز به ترتیب 9 و 21 صفت دارای تنوع متوسط تا خیلی زیاد بودند. در بین صفات عمومی درخت، شاخص ترین آن قدرت رشد درخت بود که در پنج رقم زیاد، هفت رقم متوسط و تنها در رقم سه فصله ضعیف بود. صفات شاخه یکساله اگرچه ارتباط منطقی با دیگر صفات درخت داشتند، اما به دلیل سطح تنوع پایین موجود در آن ها در زمره صفات متمایزکننده ارقام نبودند. در بین صفات برگ 9 صفت تنوع قابل توجهی داشتند، ولی نسبت طول به عرض، شکل قاعده، شکل انتها و برش حاشیه دارای تنوع بیشتر و به لحاظ ثبات قادر به تمایز ارقام بودند. دو صفت موقعیت حاشیه و اندازه گلبرگ ها از میان صفات دارای تنوع شکوفه، تنوع قابل ملاحظه ای داشته و شاخص های مناسبی برای تفکیک ارقام بودند. در بین اندام های مختلف درخت بیشترین صفات دارای تنوع در میوه دیده شد و صفات اندازه میوه، موقعیت بیش ترین قطر، پروفیل کناره، رنگ رو، حالت کاسبرگ ها و خصوصیات بافت گوشت همراه با زمان رسیدن آن از صفات متمایزکننده ارقام بودند. گروه بندی ارقام با تجزیه خوشه ایبا استفاده از کلیه صفات به نحو بهتری قادر به تفکیک آن ها براساس شباهت های ظاهری و یا منشاء بود. در این گروه بندی ارقام خراسان و اصفهان در گروه های جداگانه طبقه بندی شدند. به طور کلی مجموعه صفات کلیدی دستورالعمل به خوبی قادر به تفکیک و تمایز ارقام بومی گلابی بودند.