تعیین منابع ماسه بر اساس دانه بندی خاک یا رسوب سطحی (توان رسوب زایی)

نتیجه دینامیک باد، حمل ذرات خاک یا رسوب و ایجاد و تکامل اشکال ناهمواری های بیابانی براساس شدت فرسایش یا رسوب گذاری است. منطقه خارتوران به دلیل وضعیت زمین شناسی، ژئومرفولوژی و اقلیم شناسی خود، یک منطقه خاص را در نواحی خشک حوزه آبخیز بسته دشت کویر بوجود آورده است. تعادل اکوسیستم منطقه تحت تاثیر بهره برداری های انسانی و فعالیت های باد بوده، بنابراین دارای ساختار ژئواکولوژیک با الگوهای مخصوص به خود می باشد. ارگ خارتوران، حاصل فعالیت باد در اراضی بالادست و منابع ماسه آن می باشد. در این تحقیق، منطقه ای به وسعت حدود 200000 هکتار از این اراضی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات براساس نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره، نقشه زمین شناسی، عکس های هوایی و بازدیدها و نمونه های صحرایی صورت گرفت، ابتدا منطقه به شبکه های مربعی 3 کیلومتر در 3 کیلومتر تقسیم و در هر نقطه شبکه (214 نقطه) اقدام به برداشت نمونه خاک یا رسوب سطحی گردید. نتایج حاصل از دانه بندی نمونه ها منتج به هفت نقشه توزیع اندازه های دانه شد که توان هر بخش از منطقه مورد مطالعه را در آورد رسوب در سرعت های مختلف باد نشان می دهد. همچنین این مطالعات نشان داد که بیشترین درصد توزیع ذرات بین 063/0 تا 150/0 میلی متر (آسیب پذیرترین) جمعیت ذرات در مقابل فرسایش بادی) قرار دارند. براساس مطالعات و نتایج بدست آمده می توان بیان کرد که فعالیت فرسایش بادی در منطقه در گذشته، بسیار بیشتر از زمان حال بوده و ارگ خارتوران نتیجه ای از فعالیت باد در گذشته می باشد. در حال حاضر میزان شدت جریان ماسه و تعادل بین فرسایش و رسوب گذاری)، عوامل غالب در شکل گیری منابع ماسه هستند.