آینده پژوهی؛ رویکردی نو در طراحی برنامه های پیشگیری از جرم

پیچیدگی مسائل حوزه پیشگیری از جرم در کشور پیوسته گوی سبقت را از تحقیقات و مطالعات کارشناسانی که قصد برنامه ریزی برای آن را دارند، ربوده است و رشد وقوع جرائم در بسیاری از اوقات، جلوتر از تمامی راه حلها، جامعه را غافلگیر کرده است. در این میان مدیران و برنامه ریزان پیوسته برای حل مسائل این حوزه، تدابیر و سیاستهای گوناگونی اتخاذ میکنند که غالبا به صورت مسکنهای مقطعی، اندک زمانی معضلات را التیام میبخشد. اما به دلایل متعدد، کارآمدی این سیاستها در پیشگیری از وقوع جرم همواره با چالش های جدی مواجه است، به گونه ایکه اکنون دیگر بسیاری از این مدیران و برنامه ریزان متقاعد شده اند که بسیاری از این تلاشها شاید باعث بهبود مقطعی شرایط و کاهش اندک میزان رشد برخی از جرائم شود، ولی راهکاری برای دستیابی به شرایطی مطمئن و کاهش پایدار وقوع جرائم نیستند. بهعبارتی آنها به این واقعیت پی برده اند که آنچه نیاز واقعی است، تجدید نظر در رویکردهای کلان مدیریتی و به کارگیری ابزارهای نو در طراحی برنامه های پیشگیری از وقوع جرم است؛ ابزارهایی که ویژگی های موج سوم مدیریت (تغییر برای انطباق با محیط آینده) در آن معنا یابد. در این مقاله ضمن طرح و بررسی دو چالش عمده موجود در برنامه های فعلی پیشگیری از جرم در سطح کشور، آینده پژوهی بهعنوان یکی از ابزارهای نوین مدیریت برای کمک به حل مشکلات فعلی برنامه های پیشگیری از جرم معرفی شده است و با تبیین قلمروهای مطالعاتی آیندهپژوهی، کم و کیف تاثیرات آن بر طرحهای پیشگیری از جرم و زمینه کاربرد این علم در مباحث پیشگیری از جرائم بیان شده است. همچنین ضمن معرفی اصول، تعاریف اساسی و مفاهیم اولیه علم آینده پژوهی، با بیانی ساده و مختصر برخی از مهمترین انواع روش های آینده پژوهی مطرح و در ادامه نیز با ارائه الگوی مناسب برای به کارگیری در مطالعات جامع این حوزه، راهکاری مناسب برای کاربردی کردن استفاده از این علم نو در زمینه پیشگیری از جرم ارائه شده است.