پیامدگرایی اخلاقی در عرفان اسلامی

این مقاله با رویکرد تحلیلی به بررسی پیامدگرایی در فلسفه اخلاق، به عنوان رویکردی عام در اخلاق هنجاری می پردازد. این رویکرد اولا، به جای تمرکز بر خصوصیات ذاتی فعل بر نتیجه آن تمرکز می کند و ثانیا، در شمول ارزش های اخلاقی نسبت به کنش ها و منش ها تاکید و اهمیت اولیه را برای کنش ها قائل است.
در میان نظریات پیامدگرایی، خردمندانه ترین نظریه، سود گرایی عام اخلاقی است. این نظریه، ملاک ارزش اخلاقی را در پدیدار شدن بیشترین خیر برای بیشترین افراد بشر جست وجو می کند. در اینکه بیشترین خیری که به دنبال آن هستیم چیست، میان طرفداران فایده گرایی اختلاف نظر وجود دارد. اما اگر در صدد تطبیق نظریات مطرح در این باب، با نظریه اخلاقی اسلام هستیم، هیچ یک را در انطباق کامل نخواهیم یافت. در عین حال، می توان با اصلاح نظریه پیامدگرایی و تبیین و توضیح دقیق مباحث عرفان عملی ناظر به این بحث، وجه جمعی میان پیامدگرایی اخلاقی و عرفان عملی اسلامی یافت.