مقایسه ارقام برنج (.Oryza sativa L) از نظر توانایی رقابتی دربرابر علف هرز سوروف (.Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv)

به منظور ارزیابی توانایی رقابتی ارقام برنج در برابر علف هرز سوروف آزمایشی در سال زراعی 1386 در ایستگاه تحقیقاتی برنج کشور واقع در شهرستان تنکابن استان مازندران انجام شد. در این آزمایش 6 رقم از ارقام آزاد شده در بین سال های زراعی 1362 تا 1385 (خزر، سپیدرود، نعمت، درفک، فجر، شیرودی) به همراه سه لاین امید بخش (830، 841 و 843) و یک رقم بومی (دیلمانی) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، با چهار تکرار و در تراکم مطلوب خود در حضور و عدم حضور علف هرز سوروف کشت شدند. تراکم سوروف 20 بوته در متر مربع در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادند که عملکرد و اجزای عملکرد ارقام و لاین های برنج در شرایط رقابت با سوروف کاهش معنی داری یافت. بین ارقام و لاین ها از لحاظ شاخص رقابت (CI) و شاخص توانایی تحمل رقابت (AWC) تفاوت معنی داری وجود داشت. لاین 843 دارای بیشترین شاخص رقابت (43/2) و توانایی تحمل رقابت (82) و کمترین درصد کاهش عملکرد (18 درصد) بود. در مقابل رقم خزر دارای کمترین شاخص رقابت (32/0) و توانایی تحمل رقابت (5/49) و بیشترین درصد کاهش عملکرد (65/50) بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه و شاخص AWC و شاخص CI همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. تجزیه خوشه ایبر اساس شاخص رقابتی، ارقام و لاین ها را به چهار گروه تقسیم کرد: 1- رقم خزر که عملکرد بالایی در شرایط خالص (بدون رقابت) داشت، اما دارای شاخص رقابت و شاخص توانایی تحمل علف هرز پایینی بود. 2- لاین 843 که دارای عملکرد بالا در شرایط خالص بوده و توانایی بالایی در تحمل علف هرز و کاهش زیست توده آن داشتند. 3- رقم شیرودی که دارای عملکرد بالا در شرایط خالص بوده، توانایی تحمل آنها به علف هرز بالا، اما توانایی جلوگیری از رشد زیست توده علف هرز در آنها نسبتا ضعیف بود. 4- سایر ارقام که توانایی تحمل علف هرز و توانایی جلوگیری از رشد زیست توده علف هرز در آنها نسبتا ضعیف بود. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که لاین 843 به عنوان یک رقم رقیب و رقم خزر به عنوان یک رقم ضعیف در رقابت با سوروف بود.