نگاهی به زبان عارفان از چشم اندازهای معرفت شناسی و زبان شناسی

در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی، به واسطه تعدد و تنوع نظام ها و مکاتب شناختی، زبان های گوناگونی مجال ظهور یافته است. به نظر می رسد زبان عرفانی تفاوتی فاحش و ماهوی با زبان سایر حوزه های معرفتی دارد. آگاهی نسبت به این امر کم و بیش در آثار گذشتگان وجود داشته است، به صورتی که آن را «زبان اهل راز» خوانده اند. اما امروزه توجه به رمز و رازهای این زبان براساس پیشرفت های معرفت بشری در شاخه های گوناگونی چون فلسفه زبان، زبان شناسی و... امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
محور عمده این نوشتار وابستگی زبان به شرایط تجربی هر زندگی و نوع نگاه به هستی است که رنگ و بوی ویژه خود را به زبان می بخشد و زبان عالم و عابد و عارف را از هم جدا می سازد. تجربه جهان با حواس باطنی، گسستن از عقل و قوه نطق و اراده، برخورد عاطفی با هستی و زندگی در زمان حال، شاخصه های زیست عرفانی است که لاجرم نشانه شناسی زبان عرفانی، رابطه لفظ و معنا در زبان عرفانی و معنی شناسی زبان عرفانی را از لونی دیگر می سازد.