انرژی زمین گرمایی و کاربرد آن در ایران

در این مقاله کاربردهای گوناگون انرژی زمین گرمایی به طور اجمال مورد بررسی قرار می گیرد. به دلیل گستردگی موارد مزبور سعی شده است که تا حد امکان مهم ترین کاربردهای انرژی زمین گرمایی مطرح شود. امروزه تولید انرژی به کمک منابع سوخت های فسیلی یا نیروگاه های هسته ای با آلودگی قابل ملاحظه محیط زیست توام است و تحقیقات دانشمندان برای رفع این آلودگی ها همچنان ادامه دارد. خوشبختانه انرژی زمین گرمایی علاوه بر تجدیدپذیر بودن، در مقایسه با سایر منابع تولید انرژی، آلایندگی کمتری داشته و جزء منابع پاک انرژی به شمار می رود. البته این به آن معنا نیست که انرژی زمین گرمایی کاملا فاقد آلودگی است، ولی میزان آلایندگی آن نسبت به نیروگاه های فسیلی و یا هسته ای به حدی کم است که می توان با هزینه نسبتا کمی آن را به حداقل ممکن رساند.
شایان ذکر است که برخی از نیروگاه ها و طرح های بهره برداری از این انرژی، کاملا فاقد آلودگی است که به آنها اشاره خواهد شد.
از سوی دیگر میزان آلودگی تاسیسات مزبور، ارتباط مستقیمی با درجه حرارت منبع زمین گرمایی دارد؛ به این ترتیب که منابع حرارت بالا نسبت به انواع حرارت پایین، آلودگی بیشتری تولید می کنند و همچنین طرح های کاربرد مستقیم نیز کمتر از نیروگاه های زمین گرمایی، محیط زیست را آلوده می کنند. پس از انجام مطالعات اکتشافی و نیز حفر چاه های اکتشافی و تولیدی در یک میدان زمین گرمایی، نوبت به استفاده از مخزن یا مخازن زمین گرمایی مربوط می رسد. در واقع درجه حرارت منبع زمین گرمایی، تعیین کننده نوع کاربرد آن است. امروزه منابع زمین گرمایی را بر اساس درجه حرارت مخزن به سه دسته کلی حرارت بالا، متوسط و پایین تقسیم می کنند. مبنای این تقسیم بندی، درجه حرارت مخزن در عمق یک کیلومتری زمین است. به این ترتیب که اگر درجه حرارت مخزن در عمق مذکور بیش از 200 درجه سانتیگراد باشد، آن را حرارت بالا می نامند. درجه حرارت مخازن حرارت متوسط و پایین به ترتیب بین 150 تا 200 و کمتر از 150 درجه سانتیگراد است. امروزه از مخازن زمین گرمایی به دو صورت عمده تولید برق و کاربرد مستقیم انرژی حرارتی استفاده می شود.