اثرات الگوی کاشت و زمان اولین آبیاری بر رشد و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.)

انجام مطالعات در زمینه به زراعی زعفران (Crocus sativus L.) می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد در واحد سطح این محصول مهم و بومی ایران داشته باشد. در این راستا آزمایشی طی سال های زراعی 89-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به صورت آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند از: الگوی کاشت زعفران (فواصل کاشت 5×20، 10×20، 15×20 و 20×20 سانتیمتر) (در تمام الگوهای کاشت، فاصله بین ردیف ها 20 سانتیمتر بود) و مدیریت آبیاری (انجام اولین آبیاری در ابتدای شهریور ماه، ابتدای مهر ماه و ابتدای آبان ماه). در این آزمایش صفات عملکرد گل تر، عملکرد کلاله خشک، عملکرد تر و خشک علوفه، تعداد بنه مادری، تعداد بنه خواهری، تعداد بنه خواهری به ازای هر بنه مادری، وزن کل بنه ها بدون فلس، وزن کل فلس ها، نسبت وزن بنه های بدون فلس به وزن فلس، وزن کل بنه ها، متوسط وزن هر بنه، متوسط قطر هر بنه، متوسط تعداد جوانه در هر بنه، تعداد کل جوانه ها، درصد بنه های دارای ریشه نابجا، وزن خشک برگ و سطح برگ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنها فاکتور الگوی کاشت بر صفات مورد مطالعه اثر گذار بود و اثر زمان آبیاری و نیز اثرات متقابل روش کاشت در زمان آبیاری معنی دار نبود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که الگوی کاشت10×20 سانتیمتر از نظر صفات مورد مطالعه دارای برتری نسبی بود، طوری که در این تیمار بیشترین عملکرد گل تر (170 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد کلاله خشک (12 کیلوگرم درهکتار)، وزن متوسط بنه (9/2 گرم) و قطر متوسط بنه (5/1 سانتیمتر) مشاهده شد. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک (3916 و 1276 کیلوگرم در هکتار) در الگوی کاشت 5×20 سانتیمتر به دست آمد و پس از آن روش کاشت10×20 سانتیمتر قرار داشت. همچنین بیشترین توزیع فراوانی بنه ها در وزن کمتر از سه گرم و قطر کمتر از دو سانتیمتر قرار داشت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان دهنده بهبود فاکتورهای رشد و عملکرد زعفران در الگوی کاشت 10×20 سانتیمتر بود.