مجله های علمی پژوهشی و مساله داوری مقاله ها (یادداشت سردبیر)

از هنگامی که نخستین مجله های علمی در قرن هفدهم آغاز به انتشار کردند، یکی از واکنش های معمول مخاطبان آنها، ارزیابی محتوای مقاله ها بود. به بیان دیگر، کیفیت مقاله های ارائه شده در مجله های علمی مهمترین معیار ارزیابی آنها به شمار می رفت. از آن زمان تاکنون، موضوع ارزیابی این گونه انتشارات علمی مورد توجه گسترده تر و جدی تر قرار گرفته و رویکردها و نیز الگوهای گوناگونی در این زمینه مطرح شده است. امروزه، مجله های علمی در چارچوب های رسمی ارزیابی و رتبه بندی قرار می گیرند و جایگاه علمی آنها در مقایسه با مجله های مشابه تعیین می شود. بسیاری از دانشمندان و پژوهشگران نیز حاصل کار خود (مقالات) را با توجه به رتبه و جایگاه مجله ها برای نشر به آنها می فرستند. هرچند که عناصر و عوامل گوناگونی در تعیین رتبه مجله-های علمی نقش دارند (مانند ضریب تاثیر و...)، به نظر می رسد آنچه که زمینه ساز تحقق رتبه (اعتبار) بالا برای این نشریات می شود «چگونگی و کیفیت داوری» مقاله ها برای نشر در آنهاست. همان گونه که اشاره شد، سنت داوری مقاله ها از دیرباز مورد توجه مجله های علمی بوده است و این سنت در طول زمان به یک رویکرد علمی قانون مند و پذیرفته شده در سطح جهان تبدیل شده است. اکنون، هر مجله علمی برای اطمینان در کیفیت محتوای خود، مجموعه ای از متخصصان شامل اعضای هیات تحریریه، سردبیر، داوران، ویراستاران، مدیران داخلی، و... را در خدمت می گیرد. در این راستا، ارزیابی (داوری) مقاله ها یک الزام است. اگر چه همه مجله ها، کم و بیش در این زمینه همگام هستند و خط مشی ویژه خود را دارند، دو عامل «معیارهای داوری کیفی» و «چگونگی اعمال معیارهای داوری» نقش حیاتی در اطمینان از نشر یک مجله خوب دارند.