فلسفه حیات در فرهنگ شیعی معاصر

در علوم اجتماعی معاصر غربی، رویکردهایگوناگونی در تعریف و تبیین فرهنگ وجود دارد که ریشه آن را می توان در مبانی فلسفه غرب و اساساشکل گیری دنیای نوعا متجدد جستجو نمود. در این تعاریف، همواره تکیه بر تمایلاتطبیعی و تعلقات دنیوی مردم بوده است. علامه محمدتقی جعفری (1302-1377) از متفکران معاصر شیعی، چنین فرهنگی را فرهنگ پیرو می داندکه برخی اصول عالیه انسانی، مانند فرهنگ قداست علم و معرفت را پایمال نموده است. اما در مقابل، فرهنگ پیشرو ریشه در اصول ثابت حیات تکاملی انسان داشته، مستند به تعقل سلیم و احساسات تصعیدشده مردم است. در این رویکرد، مقصود از فرهنگ، پدیده هایی است که حیات معقول بشر را قابل درک ساخته، بالتبع پذیرش آن موجب انبساط روانی انسان ها در زندگی هدفدار می گردد. در منطق قرآن، چنین حیاتی، حیات طیبه است.از منظر علامه طباطبایی (1281-1360) مفسر معاصر شیعی و شارحان او،حیات طیبه با سه شاخص مهم ایمان، عمل صالح و اخلاق فاضله شناخته می شود. در نگاه استعاری او،ایمان در حکم ریشه ای است که در زمین چنگ انداخته، محکم شده است. اخلاق فاضله درحکم ساقه و شاخه و اعمال صالحه، آثار شجره طیبه دین می باشند که هرلحظه قابلیت فزونی دارند.