روابط مذهبی آل بویه با خلافت عباسی

خلافت عباسی از دوران معتصم عباسی به دلیل غلبه ی ترکان بر دستگاه خلافت رو به ضعف و زوال نهاد. پریشانی اوضاع آن ها به ویژه در عصر متوکل و کشته شدن او به وسیله ی سپاهیان ترک در مجموع سبب تضعیف مقام خلافت در برابر حاکمان و امیران سیاسی شد.کاهش قدرت سیاسی خلفا موجب گشت تا امیرالامراهای ترک عملا قدرت را در دست گرفته، خلیفه را به میل خود تغییر دهند. از این رو پیش از این دیلمیان (احمد، معزالدوله) بر عراق دست یابند و نفوذ خود را بر خلیفه تحمیل نمایند، وی ابزار دست نظامیان ترک خود بود. اما اقدام های آل بویه به جهت تمایلات مذهبی شیعه که از نظر مذهبی به خلیفه اعتقاد نداشتند و وی را بازیچه ی دست خود کرده بودند، سبب شد تا خلافت به جز قدرت سیاسی، قدرت معنوی خود که همانا موجب مشروعیت حکومت ها در خلافت اسلامی می گشت، بیش از پیش از دست دهد.
معزالدوله احمد بویه پس از دست یابی بر بغداد، ابتدا قصد داشت تا خلافت را براندازد و فردی علوی را جایگزین او کند، اما پس از مدتی به این نتیجه رسید که یک خلیفه ی ضعیف و مطیع برای قدرت آل بویه بسیار مناسب تر از یک امامی علوی است. پس از این زمان علاوه بر ضعف مادی و سیاسی خلافت مقام معنوی خلیفه به جهت چیرگی آل بویه شیعه آسیب دید و تا زمان قدرت گیری خلیفه الناصرادامه یافت.
آل بویه پس از تسلط بر بغداد سعی کردند تا سنت های تشیع را در بغداد و نواحی تحت فرمان خود احیا کنند. این مساله با سیاست مذهبی خلافت در تعارض بود، اما از طرف دیگر خلفای عباسی جرات مخالفت با آن ها را نداشتند. این اقدام ها سبب شد تا پس از درگیری نسل دوم آل بویه با یکدیگر خلفا برای کم کردن قدرت آن ها پنهانی به رقبای آل بویه متوسل شوند و حتی از سلجوقیان برای درهم شکستن آن ها کمک بخواهند.