نگاه اگزیستانسیالیستی به بخشهایی از شاهنامه

«اگزیستانسیالیسم» جریانی فکری فلسفی است که انسان را محور هستی می داند و از این لحاظ نوعی «اومانیسم» است. این مقاله به بررسی بخش هایی از شاهنامه از منظر فلسفه اگزیستانسیالیسم سارتر می پردازد؛ فلسفه ای که معتقد به «اصالت بشر» است.
فلسفه«اصالت بشر»ی سارتر شاهنامه را که صحنه نبرد خیر و شر و اهورا و اهریمن است و بشر تنها، تماشاگر این نبرد به چالش می کشد واین دو نیرو را در هم می شکند وقدرت سوم و برتری را که «انسان» است، برسرکار می آورد. فلسفه سارتر شاهنامه ای را که کوشش آدمی را در سرنوشت خود بی تاثیر می داند وانسان را چونان بازیچه ای در دست سرنوشت می انگارد، مردود می داند. او «انسان» را تنها سازنده سرنوشت خود می داند. در فلسفه سارتر، هیچ کس «قهرمان» یا «زبون» (ضد قهرمان) زاده نمی شود اما در شاهنامه همه قهرمانان، قهرمان وهمه زبونان، زبون زاده می شوند. «انتخاب» و «دلهره» از کلمات کلیدی فلسفه سارتر است. سارتر، قهرمانان داستانهای خود را همیشه در موقعیت «انتخاب» و «دلهره» قرار می دهد. مو قعیتی که قهرمانان شاهنامه بارها و بارها در داستانهایی چون رستم و سهراب، رستم و اسفندیار، سیاووش و... در آن قرار گرفته اند. به طور کلی فلسفه سارتر در اصول خود با شاهنامه مخالف است و دربرخی جزئیات همگام با آن.